عوارض کرم مو|عوارض مواد شیمیایی ژل و کرم های حالت دهنده موی سر چیست؟

• دکتر پارسا نوایی
• ۲۹ دی, ۱۳۹۸
• دسته بندی ها: دانستنی‌های مو و ریزش مو, مقالات

در طول تاریخ، موی سر عاملی بوده است که به طریقی خاص، هویت، شخصیت و حتی نشانه‌ای از تعلق داشتن به گروهی خاص را به وجود آورده است. در حال حاضر موی سر، شاخصی تلقی می‌شود که سلامتی را نشان می‌دهد و به جذابیت فرد کمک می‌کند. به همین دلیل، انواع مختلفی از مواد آرایشی موی سر برای کمک به بهبود ظاهر مو، پنهان سازی ریزش مو و بهینه‌سازی ظاهر آن وجود دارد. دکتر پارسا نوایی در این مقاله به‌طور کامل به ارائه معرفی مواد آرایشی موی سر و عوارض آن‌ها که به سلامت مو آسیب می‌رساند پرداخته است.

 

مواد آرایشی موی سر چیست؟

مواد آرایشی موی سر، از دیر باز مورد استفاده انسان بوده است. از زمان‌های قدیم، موی سر نقش مهمی در زندگی انسان‌ها داشته است. در طول تاریخ، موی سر عاملی بوده است که به طریقی خاص، هویت، شخصیت و حتی نشانه ای از تعلق داشتن به گروهی خاص را به وجود آورده است. در حال حاضر موی سر، شاخصی تلقی می‌شودکه سلامتی شخص را نشان می‌دهد و به جذابیت فرد کمک می‌کند. به همین دلیل است که با گذشت سال‌ها، انواع مختلفی از مواد آرایشی موی سر برای کمک به بهبود ظاهر مو، پنهان سازی ریزش مو و بهینه‌سازی ظاهر آن به وجود آمده است. البته ممکن است استفاده نادرست و بیش از حد از لوازم‌آرایشی مو، باعث ریزش مو و آسیب مو شود.

برای دستیابی به بهترین نتیجه بدون ریزش موها، باید در استفاده از مواد آرایشی موی سر تعادل وجود داشته باشد که آسیب آن‌ها به دوام مو و بافت طبیعی مو حداقل میزان باشد؛ بنابراین نکته اصلی، انتخاب صحیح نوع و میزان مواد آرایشی مو برای هر فرد است. مواردی که باید در انتخاب مواد آرایشی لحاظ گردد شامل مواردی از جمله ناهنجاری موها، اثرات ژنتیکی، نژاد، سن، سطح آسیب به پایه مو، عادت‌های برس زدن، سلامت پوست سر، دفعات شستشوی مو و انتخاب سبک آرایش مو می‌باشد.

تصویر 1: مواد آرایشی موی سر

انواع مواد آرایشی موی سر کدام‌اند؟

مواد آرایشی موی سر شامل موارد زیر است و در جدول شماره «1» نشان داده شده است:

• نرم‌کننده بدون سولفات برای موهای چرب یا موهای خشک.
• نرم‌کننده‌هایی که می‌توانند به‌صورت فوری و عمیق عمل نمایند تا نیاز نباشد مدت طولانی روی موها بمانند و در هنگام شستشو یا پس از آبکشی استفاده شوند.
• صاف‌کننده‌های شیمیایی که ممکن است بر پایه مواد قلیایی، بدون مواد قلیایی، آمونیوم تیو گلیکول یا کراتین برزیلی باشد.
• رنگ‌هایی که به سفیدکننده (دکلره) دائمی، نیمه دائمی با پراکسید، نیمه دائمی بدون پراکسید و موقتی تقسیم می‌‌شوند.
• روغن‌ها، کرم‌ها و اسپری‌ها
• موهای بافته، تابدار و اکستنشن موها

جدول 1: انواع مواد آرایشی مورد استفاده برای  مو

چه شامپوهایی برای شستشوی موها مناسب هستند؟

هدف اصلی از شامپو کردن، محافظت از پوست سر و از بین بردن آلودگی‌های محیطی از روی سطح پوست سر ضمن حفظ بهداشت و زیبایی موها است. خاصیت اصلی مواد شوینده پوست سر مانند شامپو به‌عنوان یکی از مواد آرایشی موی سر، از بین بردن پوسته‌پوسته شدن، عناصر قارچی و کوتیکول خارجی پوست سر است.

اگر قدرت مواد شوینده شامپو زیاد باشد، می‌تواند کوتیکول داخلی آن را از بین ببرد و مو را مجعد، مات و گوریده کند. برخی از شامپوها باعث ایجاد درماتیت تماسی می‌‌شوند. بعضی از مواد متداول که باعث حساسیت می‌شوند شامل کوکامیدوپروپیل، بتائین، متیل کلروزوتیازولینون، آزادکننده فرمالدئید، مواد نگهدارنده، پروپیلن گلیکول، ویتامین E، پارابن و بنزوفنون می‌باشند.

یکی از مؤلفه‌های اصلی شامپوها، سورفکتانت‌ها هستند. این عوامل کشش سطحی بین آب و خاک محیط را از بین برده و از ماندن خاک روی مو و پوست سر جلوگیری می‌کند.

آن‌ها به چهار گروه طبقه‌بندی می‌شوند: آنیونی، صابون كاتيونيك، آمفوتريك و نانیونیک. صابون سنتی که یک ماده شوینده آنیونی است، ماده قلیایی از خود باقی می‌گذارد که به شکل نمک کلسیم رسوب کرده و تجمع می‌یابد و موها را مات و شکننده می‌کند. همچنین، می‌تواند باعث تحریک پوست و غشاهای مخاطی شود. سورفاکتانت‌های آنیونی جدید شامل (سولفات‌های آلکیل، سولفات‌های آلکیل اتر) این اثرات را ندارند.

سورفاکتانت‌های آنیونی مانند لوریل سولفات آمونیوم، سولفات لورات سدیم، سدیم لوریل سارکوزین، سدیم میت سولفات، سولفات پرت سدیم، سدیم استارت، سدیم لوریل سولفات، آلفا-الفین سولفونات و سولفات لوره آمونیوم می‌توانند باعث افزایش مجعد شدن و اصطکاک روی مو شود. سورفاکتانت‌های کاتیونی مانند کلریدهای تری متیل آلکیلامونیوم و کلریدها یا برمیدهای یون‌های بنزالکونیوم و آلکیل پیریدینیوم مواد نرم‌کننده هستند.

از بین مواد آرایشی موی سر که در بالا به آن اشاره شد، مواردی که بیشتر با آسیب شدید مو همراه بوده‌اند نرم‌کننده‌های شیمیایی، سفیدکننده‌ها و رنگ‌ها هستند.

تصویر 2: استفاده از شامپوی مناسب

صاف‌کننده‌های شیمیایی چه اثری بر مو دارند؟

موها را می‌توان به‌طور دائم با انواع مواد آرایشی موی سر از جمله صاف کننده‌های شیمیایی صاف کرد. معمولا عوامل به کار برده شده در فرمولاسیون نرم‌کننده‌ها مبتنی بر هیدروکسید (قلیایی یا بدون مواد قلیایی) یا تیوگلیکول آمونیوم هستند.

اگرچه مواد متفاوتی هستند، اما مکانیسم‌های عملیاتی مشابهی دارند. این معرف شیمیایی را می‌توان با امولسیفایرها مخلوط کرد که یک قوام چسبناک ضخیم ایجاد می‌کند و باعث افزایش کارایی محصول می‌شود. محلول قلیایی )در مقایسه با pH مو، 5/4 تا 5/5)باعث تورم ساقه مو می‌شود و بافت‌های کراتینوسیت را که شامل کوتیکول هستند، باز می‌کند.

این باعث می‌شود که مواد شیمیایی به درون اندوکتیکول، قشر و کراتین نفوذ کند. در واکنش‌های بعدی، پیوندهای مولکولی شکسته شده و برخی از آن‌ها، به‌ویژه پیوندهای دی سولفید دوباره بازسازی می‌‌شوند.

این مواد ماهیت پروتئین‌های مو را عوض می‌کند و باعث می‌شود که رشته‌های مو بسیار پررنگ و کشیده شود. هیدروکسیدهای صاف‌کننده شامل مواد قلیایی (سدیم هیدروکسید) و صاف کننده‌های غیر قلیایی (لیتیوم، پتاسیم یا هیدروکسید گوانیدین) هستند که می‌توانند موها را بدون استفاده از اتوی داغ، صاف کنند. مواد قلیایی دامنه pH بین 12 تا 14 دارند و می‌توانند در کمتر از 20 دقیقه مؤثر باشند و همین امر می‌تواند به یک انتخاب کارآمد برای متخصصان سالن آرایشی برای اصطلاحا کراتینه کردن موها تبدیل شود.

از میان مواد آرایشی موی سر، نرم‌کننده‌های غیر قلیایی ملایم‌تر به‌حساب می‌آیند، زیرا pH آن‌ها به‌طورکلی بین 9 تا 11 است و این باعث می‌شود آن‌ها برای افراد دارای پوست سر حساس، مناسب‌تر باشند. تیو گلیکول آمونیوم یا “صاف کننده تیو” معمولا pH برابر با 10 دارد که به‌عنوان یک ماده کاهش‌دهنده عمل می‌کند که پیوندهای سیستئین کراتین را تضعیف می‌نماید. در حین پردازش، یک اتوی داغ برای صاف كردن مو لازم است و به دنبال آن محلول اکسید كننده هیدروژن پراكسید یا برمات سدیم، كه پیوندهای دی سولفید را در بافت جدید موردنظر اصلاح می‌كند. این روش به‌عنوان “فرم دهنده حرارتی” یا “صاف کردن موهای ژاپنی” شناخته می‌شود.

 

تصویر 3: صاف‌کننده شیمیایی مو

عوارض جانبی استفاده از صاف‌کننده‌های شیمیایی چیست؟

عوامل قلیایی (از جمله رنگ‌های دائمی) می‌توانند لایه تک مولکولی اسیدهای چرب را به‌صورت کووالانسی به کوتیکول متصل کنند، از جمله اسید 18 متیل ایکوزانوئیک ( MEA-18)که برای جلوگیری از نفوذ آب به ساقه مو بسیار مهم است. بدون عایق‌بندی محافظ 18MEA، عارضه از دست دادن پروتئین بالا می‌تواند رخ دهد و به احتمال زیاد باعث خسارت فاجعه‌بار خواهد شد.

مواد آرایشی موی سر که به‌عنوان صاف‌کننده‌های شیمیایی استفاده می‌شود، ساقه مو را ضعیف کرده و استحکام کششی را کاهش می‌دهد. شکستگی و ریزش مو، موهای خشک یا درشت، پوست سر خشک، تغییر رنگ، احساس سوزش در حین استفاده، آلوپسی و همچنین آسیب ناخن گزارش شده است.

به گفته دکتر پارسا نوایی صاف کننده‌های هیدروکسید و تیو نباید با دیگر مواد شیمیایی یا موهای سفید شده استفاده شوند. با هم همپوشانی این مواد شیمیایی یا استفاده در کنار موهای سفید شده (دکلره)، باعث آسیب شدید یا شکستگی مو می‌شود. برای به حداقل رساندن آسیب مو، توصیه می‌شود برای موها به‌ندرت از صاف‌کننده حرفه‌ای استفاده شود.

درمان کراتین برزیلی در چه مواردی استفاده می‌شود؟

درمان کراتین برزیلی از مواد آرایشی موی سر می‌باشد که برای درمان‌های مبتنی بر کراتین و آب‌رسانی استفاده می‌شود. کراتین برزیلی برای صاف کردن مو و درخشان‌تر شدن آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع درمان به اختصار BKT گفته می‌شود. بر خلاف سایر صاف کننده‌ها،BKT  را می‌توان در موهایی که قبلا نرم شده، سفید شده (دکلره) یا رنگ ‌شده‌اند و موهایی که توسط فر کردن آسیب دیده، استفاده کرد. راه‌حل‌های سنتی BKT که در اوایل دهه 2000 مشدکتر نوایی شد حاوی کراتین هیدرولیز شده و فرمالدئید یا مشتقات آن، فرمالین یا متیلن گلیکول است.

این محلول در قشر ساقه‌های مو که در آن یک گروه آلدئید کاربردی به‌عنوان ماده اتصال‌دهنده بین کراتین هیدرولیز شده و کراتین مو عمل می‌کند، پخش می‌شود. استفاده از گرما به مو از طریق سشوار کردن یا استفاده از اتوی داغ، باعث ایجاد ارتباط متقابل با اسیدهای آمینه تشکیل‌دهنده کراتین هیدرولیز شده (آرژنین، لیزین، تیروزین، هیستیدین و مشتقات آمید آسپارتات و گلوتامات) می‌شود. پیشنهاد می‌شود که با پخش کردن کراتین هیدرولیز و کراتین مو، نقایص بافت مو را پر کرده و ساقه مو را ترمیم کنید. این روش یک روش صاف کننده مو در طول مدت سه ماه است.

از جمله مواد آرایشی موی سر محصولات صاف‌کننده کراتین غیر فرمالدئید هستند که به‌عنوان درمان ایمنی کراتین نیز شناخته می‌‌شوند، به‌تازگی وارد بازار شده‌اند. مواد اصلی موجود در این صاف کننده‌ها، کراتین‌های هیدرولیز شده با ترکیبی از گلیوکسیلوئیل کربوسیستئین، اسیدهای آمینه گلیوکسیلوئیل کراتین، مشتقات سیلیکون و اسیدهای چرب هستند. مکانیسم عمل شبیه به BKT سنتی است. اثرات محصولات بی‌خطر کراتین حدود 4 تا 6 ماه طول می‌کشد. توجه به این نکته ضروری است که در حالی‌که آن‌ها از نظر فنی “فرمالدئید” نیستند، اما اثربخشی محصول به دلیل بسترهایی است که هنگام گرم شدن با اتوی مو یا خشک کردن مو ایجاد می‌گردد و باعث آزاد شدن فرمالدئید یا تشکیل آلدئید کاربردی مشتق شده، می‌‌شوند.

استفاده از BKT در کشیدن اتوی موی مسطح با درجه حرارت بالا است که بارها و بارها روی مقادیر کمی از مو اعمال می‌شود که این کار می‌تواند آسیب‌رسان باشد. اگر بین کراتین هیدرولیز شده و کراتین مو بسیار ارتباط برقرار شود، موها شکننده شده و راحت‌تر می‌شکنند. شکستگی مو بیشتر در موهای خانم‌هایی که موهای مجعد طبیعی دارند، اتفاق می‌افتد؛ زیرا برای دستیابی به موی صاف، ارتباط بیشتری بین این دو لازم است. فرمالدئید موجود در محلول‌های کراتین برزیلی، در این درمان‌ها با واکنش‌های آلرژیک پوستی، مشکل در تنفس و سوزش مجاری دستگاه تنفسی همراه بوده و در مقادیر بالا یک ماده سرطان‌زا محسوب می‌شود.

‌تصویر 3: کراتینه مو 

 

تقسیم‌بندی رنگ مو بر اساس مواد شیمیایی چگونه است؟

رنگ‌ها به‌عنوان مواد آرایشی موی سر، با توجه به نفوذ و دوام آن‌ها طبقه‌بندی می‌‌شوند. آن‌ها به سفیدکننده (دکلره)، دائمی، نیمه دائمی با پراکسید، نیمه دائمی بدون پراکسید و موقت تقسیم می‌شوند که در جدول «2» نمایش داده شده‌اند.

رنگ موی نیمه دائمی Demi-permanent حاوی مقداری پراکسید برای رشد مو است، در حالی که رنگ موی نیمه دائمی    Semi-permanent  این ماده را ندارد. ماده پراکسید اجازه می‌دهد تا رنگ طولانی‌تر بماند و می‌تواند تغییر چشمگیرتری نسبت به رنگ موهای نیمه دائمی داشته باشد که در قسمت خارجی کوتیکول مو اعمال شده است.

آسیب قابل‌توجهی که به موها در ارتباط با رنگ‌ها وارد می‌شود، به‌ندرت به خاطر یک‌بار استفاده است، بلکه به دلیل تکرار یا پردازش بیش از حد است.

 

نوع رنگ مو	دوره	مواد شیمیایی	طرز کار
سفید کننده	دائمی تا هنگام رشد موی جدید	پراکسید هیدرژن، آمونیم	pH قلیایی باعث متورم شدن فیبر مو می‌شود ، کوتیکول را مختل می‌کند که به معرف اجازه نفوذ در قشر مو داده شود. پراکسید هیدروژن ملانین را اکسید می کند و رنگ مو را روشن تر می‌نماید.
دائمی	دائمی تا هنگام رشد موی جدید	پراکسید هیدرژن، آمونیم، رنگ	شبیه به سفید کننده است که یک مرحله اضافی برای جاگیری  مولکولهای رنگی در قشر مو دارد.
رنگ موی نیمه دائمی حاوی مقداری پراکسید	بعد از 12 تا 24 بار شامپو کردن	پراکسید هیدرژن با تمرکز کم، قلیایی غیر آمونیاک، رنگ	مشابه دائمی اما به میزان کمتری
رنگ موی نیمه دائمی حاوی مقداری پراکسید	بعد از 4 تا 6 بار شامپو کردن	قلیایی غیر آمونیاک متوسط، رنگ	ذرات کوچک رنگ ممکن است به داخل قشر نفوذ کنند در حالیکه مولکول‌های بزرگتر رنگ‌ها یا پلیمرها، کوتیکول را می­پوشانند.‌
موقت	بعد از 1 تا 2 بار شامپو کردن	رنگ	ذرات بزرگ‌تر رنگ‌ها کوتیکول را می‌پوشانند.

 

 

عوارض دکلره کردن مو چیست؟

سفیدکننده‌ها از مخرب‌ترین مواد آرایشی موی سر، برای مو هستند. دو نوع سفیدکننده مو وجود دارد: سفیدکننده‌های هیدروژن پراکسید و سولفوکسیلات فرمالدئید روی. انواع دارای پراکسید هیدروژن رایج‌تر است و ممکن است حاوی پرسولفات آمونیوم به‌عنوان “تقویت‌کننده” باشد که منجر به سفیدکنندگی قوی‌تری می‌شود.

این‌ها نمک‌های پرسولفات حاوی پودر کننده و سیلیکات‌ها هستند که همراه با پراکسید هیدروژن به pH نهایی 10 می‌رسند. میزان pH بالا، معرف را قادر می‌سازد تا به ملانین در داخل قشر شاخه مو برسد و موها را به میزان قابل توجهی روشن کند.

اگر از سفیدکننده‌ها به‌درستی استفاده شود، به‌خوبی توسط موها تحمل می‌گردند. با این وجود، هنگامی‌که استفاده آن‌ها به اندازه هر شش تا هشت هفته تکرار شود، انتهای الیاف مو نسبت به ریشه‌ها، حمله شیمیایی و فیزیکی به مراتب بیشتری را، تجربه کرده و از دست دادن پروتئین در انتهای مو نیز افزایش می‌یابد. همچنین گزارش شده است که استفاده از این سفیدکننده‌ها می‌تواند باعث درماتیت تماسی آلرژیک یا تحریک‌کننده شود.

 

تصویر 5: استفاده از سفیدکننده‌های مو

چه رنگ موهایی مورد قبول عموم هستند؟

رنگ‌های ماندگار محبوب‌ترین رنگ‌ها هستند. این رنگ‌ها حاوی پراکسید هیدروژن (اکسیدان) هستند که این محلول با غلظت 3٪ تا 6٪ با رنگ‌هایی مانند فنیلاندیامین یا  (PPD) یا مینوفنول مخلوط شده‌اند.

محلول قلیایی با آمونیاک یا اتانول آمین برای رسیدن به pH مورد نظر تقریبا،10 ساخته می‌شود که این کار عامل‌های رنگی را قادر می‌سازد تا به پوسته برسند. پراکسید هیدروژن، ملانین، رنگ‌ها،  آمینوها و هیدروکسی بنزن‌ها را اکسیده می‌کند تا مولکول‌های رنگی در قشر مو تشکیل دهند.

رنگ مو با شامپو کردن از بین نمی‌رود. رنگ در برابر درجه حرارت بالا و قرار گرفتن در معرض نور مقاومت می‌کند. بیشترین آسیب رنگ مو، در اثر قرار گرفتن در معرض محلول قلیایی  ثانویه ایجاد می‌شود که باعث تورم فیبر مو، اختلال در کوتیکول و از بین بردن بافت مو می‌شود. نتیجه نهایی افزایش از دست دادن پروتئین است. توصیه می‌شود در هنگام انتخاب مواد آرایشی موی سر، برای به حداقل رساندن آسیب، یک رنگ دائمی با رنگی متفاوت و نه خیلی سبک‌تر از رنگ اصلی مو انتخاب کنید. رنگ‌های نیمه دائمی ملایم‌تر هستند.

موها نسبت به رنگ‌های دائمی به دلیل عدم وجود آمونیاک یا اتانول امین، غلظت کمتری از پراکسید هیدروژن (2٪) دارند. پراکسید هیدروژن که به‌عنوان “توسعه‌دهنده” نیز شناخته می‌شود، قادر است کوتیکول را به حداقل برساند و اجازه می‌دهد رنگ در سطح کمی عمیق‌تر از رنگ‌های نیمه دائمی رسوب کند. این امر باعث افزایش مقاومت در برابر شستشوی 12 تا 24 بار با شامپو و از طرفی آسیب بیشتر از رنگ نیمه دائمی می‌گردد.

رنگ‌های نیمه دائمی و موقت باعث آسیب بسیار کمتری به موها می‌‌شوند. این فرمول‌ها فقط به‌صورت ته‌نشینی بوده و حاوی آمونیاک، اتانول آمین یا پراکسید هیدروژن نیستند. طول عمر رنگ به اندازه 6 تا 10 بار شامپو کردن برای رنگ‌های نیمه دائمی و 1 تا 2 بار شامپو برای رنگ‌های موقت است و باعث محبوبیت کمتری می‌شود.

این رنگ‌ها به‌عنوان مواد آرایشی موی سر برای استفاده روی موهای طبیعی و برای پوشاندن موهای خاکستری، اضافه کردن هایلایت و یا رهایی از تون‌های ناخواسته طراحی شده‌اند. براساس مشتقات رنگ، انواع مختلفی از رنگ‌های نیمه دائمی، رنگ‌های نساجی، رنگ‌های گیاهی و رنگ‌های مصنوعی مو وجود دارد. این رنگ‌ها به‌عنوان شامپو و ماوس در بازار موجود هستند که روی موهای مرطوب و تازه شامپو زده شده و شستشو شده، پوشانده می‌‌شوند. برای به حداقل رساندن آسیب در ساقه مو، باید مشخص شود که از چه رنگی استفاده گردد. توصیه می-شود از رنگ‌های نیمه دائمی برای متوقف کردن سفید کردن مو و جلوگیری از ریزش قابل‌توجه پروتئین مو، استفاده کنید.

تصویر 6: رنگ مو

 

عوارض سشوار کشیدن و اتو کردن مو چیست؟

وسایل حرارتی مانند اطوها، سشوارها و برس‌های هوای گرم، ابزارهای آرایشی رایجی هستند که به همراه مواد آرایشی موی سر، برای خشک کردن، آرایش و طراحی مو استفاده می‌‌شوند. گرما به‌عنوان یک عامل فیزیکی که به‌طور بالقوه قادر به آسیب زدن به موها است، طبقه‌بندی می‌شود.

صاف‌کننده‌های گرمایی با فرآیندهای شیمیایی یا بدون آن‌ها، باعث آسیب به ساقه مو می‌شود. هنگامی‌که گرما بر روی مو اعمال می‌شود، میکرو فیبرهای قشر که عمدتا از پروتئین تشکیل می‌‌شوند، می‌توانند طبیعت و ساختار اجزای مو را تغییر دهند و این بر خواص مکانیکی الیاف مانند استحکام و کشش تأثیر می‌گذارد.

به‌طور خاص، اتوهای مسطح، اتوهای سرامیکی و اتوهای فر کننده میله‌ای شکل می‌توانند همراه سشوار آسیب بیشتری به موها وارد کنند. برخی از پژوهشگران دریافتند که زمان 5 تا 25 دقیقه در معرض دمای از 175 تا 215 درجه سانتی‌گراد برای ایجاد آسیب به مو کافی است. میزان خسارت این دستگاه‌ها به نوع طبیعی مو، درمان‌های همزمان مو و فراوانی استفاده از آن‌ها بستگی دارد.

دمای بالاتر از 175 درجه سانتی‌گراد توصیه نمی‌شود. استفاده بیش از حد از این ابزار به همراه مواد آرایشی موی سر می‌تواند منجر به موخوره یا trichorrhexis nodosa شود.

به‌طور معمول، موها حاوی فضاهای پر از هوا هستند که به آن‌ها واکوئل گفته می‌شود. هنگامی‌که درجه حرارت بالا بر روی الیاف مو اعمال می‌شود، تبخیر ناشی از گرما می‌تواند باعث توسعه اجباری واکوئل‌های مو شود که موها را به ساختاری شبیه به اسفنج تبدیل می‌کند. این موهای آسیب دیده ضعیف و شکننده هستند زیرا حباب‌های ایجاد شده باعث از بین رفتن پیوستگی فیبر می‌‌شوند. این عمل می‌تواند باعث پیچ خوردن، وز شدن و شکسته شدن موها شود.

 

تاثیرات انواع روغن‌های آرایشی مو کدام‌اند؟

قرن‌ها است که روغن‌ها به‌عنوان مواد آرایشی موی سر، برای اهداف آرایشی استفاده می‌‌شوند. کاربرد آن‌ها عمدتا برای محافظت از مو در برابر آسیب است و همچنین تصور می‌شود که سلامت مو را بازیابی می‌کنند. روغن می‌تواند شکاف بین سلول‌های کوتیکول را پر کرده و از نفوذ مواد تهاجمی جلوگیری کند.

روغن نارگیل، ریزش پروتئین مو را کاهش می‌دهد. این روغن، روان کننده موی موثر و درزگیر رطوبت است. از نظر پروتئینی مو میل زیادی دارد و به ساقه مو نفوذ می‌کند اما کامدوژن است یعنی با مسدود کردن منافذ پوست باعث ایجاد جوش‌های سر سیاه می‌‌شوند.

روغن جوجوبا به خوبی موثر است و به آرامی ساقه مو را می‌پوشاند و روغن‌کاری می‌کند. این نوع روغن خواص مشابه سبوم در روغن‌کاری موهای زائد را دارد اما می‌تواند درماتیت تماسی را القا کند. (سبوم: ترشح روغنی غدد چربی است.)

روغن آرگان می‌تواند برای محافظت از یکپارچگی فیبر مو در طی استفاده از مواد آرایشی موی سر و فرآیندهای شیمیایی آسیب‌رسان مانند رنگ‌آمیزی مو استفاده شود. همچنین درخشش و روان کاری به ساقه‌های مو می‌بخشد. حساسیت‌زایی روغن آرگان بسیار نادر است، اما گزارش‌هایی از آن داده شده است.

روغن کرچک در روانکاری و افزودن درخشش به ساقه‌های مو و همچنین نرم کردن مو موثر است. با این حال، این یک ماده تحریک‌کننده پوست شناخته‌شده است و همچنین به اثبات رسیده است که در مواردی، باعث ریزش حاد مو شده است.

روغن درخت چای در تسکین پوست سر و بهبود شوره سر مؤثر است، اما با توجه به خاصیت تحریک‌کننده آن، بهتر است از آن اجتناب کرد.

کره Shea نرم‌کننده خوبی است و به‌راحتی می‌توان از آن برای ماندگاری رطوبت در ساقه مو استفاده کرد، اما نباید از آن برای شانه کردن موی مرطوب استفاده کرد، زیرا این امر می‌تواند باعث آسیب به ساقه مو شود. شیا یک ماده چرب به دست آمده از میوه آجیلی درخت شیا می‌باشد که عمدتا در فرآورده‌های آرایشی پوست استفاده می‌گردد.

 

تصویر 7: میوه درخت شیا

استفاده از چه مواد آرایشی موی سر پیشنهاد می‌شود؟

استفاده از بیشتر مواد آرایشی موی سر،  تحت نظر یک متخصص پوست و مو، بی‌خطر هستند. برای اکثر افراد، شستشوی روزانه مو با شامپوهای حاوی غلظت کم سورفکتانت آنیونی و به دنبال آن نرم‌کننده مرطوب‌کننده یا استفاده از شامپوهای نرم‌کننده 2 در 1 مناسب است.

شامپوهای نرم‌کننده، در هنگام صاف کردن کوتیکول، بار استاتیک منفی، زبری و مجعد شدن را کاهش می‌دهد که باعث افزایش درخشش مو می‌گردد. سیلیکون و پروتئین‌های موجود در فرمولاسیون‌های نرم‌کننده می‌توانند موقتا فیبرهای مو را تقویت کنند.

موهای مرطوب تا خشک باید با شانه‌ای کاملا بدون دندانه‌های تیز شانه شوند، زیرا موهای مرطوب قابلیت ارتجاع دارند و در معرض شکستگی هستند. توصیه می‌شود در صورت امکان موی سر با هوا خشک شود.

استفاده از اتوی صاف یا اتوی فر خودداری کنید یا از آن‌ها تا حد ممکن کمتر استفاده کنید و هرگز موهای خیس را مجعد یا صاف نکنید. اگر از این ابزارها استفاده می‌شود، حفظ درجه حرارت زیر 175 درجه سانتی‌گراد بسیار مهم است. همچنین محصولات و مواد آرایشی موی سر که محافظ گرما هستند باید قبل از آرایش مو، بر روی موها استفاده گردد.

افرادی که موهای با فرم آفریقایی یا موهای مجعد دارند، ممکن است نرم‌کننده استفاده کنند تا به سبک‌های موردنظر خود برسند. تعداد محصولات شیمیایی که برای مراقبت از مو مورد استفاده قرار می‌گیرند باید به 2 تا 3 مورد در سال محدود شود. اگر با تکنیک اشتباه از این مواد استفاده شود، ممکن است باعث سوختگی پوست سر یا آسیب مو گردد.

موهایی که تحت درمان‌های شیمیایی قرار گرفته‌اند، حساس‌تر از موهای تازه رشد کرده است که باعث کاهش توانایی مو در دفع آب می‌شود. وقتی فیبر مو خیس شد، متورم می‌شود.

مرطوب کردن و خشک‌کردن مکرر می‌تواند آسیب‌رسان باشد. از روغن‌ها و نرم‌کننده‌ها می‌توان برای روغن‌کاری، بازگرداندن رطوبت مو و جلوگیری از شکستگی استفاده کرد. ثابت شده است که روغن نارگیل افت پروتئین در موهای آسیب‌دیده و آسیب ‌ندیده را کاهش می‌دهد.

یکی از مواد آرایشی موی سر که نسبتا جدید بوده و برای مراقبت مو استفاده می‌شود، کراتین برزیلی یا BKT است که با سایر روش‌های درمانی مو سازگار است. می‌توان از آن برای صاف کردن، کاهش حالت مجعدی و افزایش درخشش استفاده کرد. برای زنان دارای موهای مجعد نژادی، بهتر است که موهای خود را استراحت دهند و به دنبال آن BKT انجام شود. تحقیق در مورد مواد اولیه قبل از استفاده می‌تواند در به حداقل رساندن مواجهه با فرمالدئید کمک کند. فرمالدئید به‌طور معمول در رنگ‌های مو مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از رنگ موها به‌عنوان مواد آرایشی موی سر، معمولا برای استتار موهای خاکستری یا سفید استفاده می‌شود. بیشتر زنان از رنگ‌های دائمی استفاده می‌کنند که بهترین پوشش را دارند. رنگ‌های نیمه دائمی نیز محبوب هستند، اما موهای خاکستری و سفید را نمی‌پوشانند زیرا رنگ آن محدود به کوتیکول است و دائمی نیست. در صورت نیاز به رنگ‌آمیزی سبک، ابتدا باید استراحت مو انجام شود تا از افت رنگ جلوگیری گردد. انتظار 2 تا 4 هفته استراحت قبل از رنگ‌آمیزی می‌تواند باعث کاهش آسیب به کوتیکول شود. در تقسیم‌بندی مواد آرایشی موی سر، رنگ موی نیمه دائمی به دلیل مکانیسم عملکرد ملایم‌تر، جزو رنگ موهای سبک است.