عوارض قرص فیناستراید در زنان

چرا فیناستراید برای زنان توصیه نمی‌شود؟

مهم‌ترین دلیل عدم توصیه فیناستراید برای زنان، به‌ویژه آن‌هایی که در سنین باروری هستند، خطر جدی تراتوژنیسیته (ایجاد نقص مادرزادی) است. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مصرف این دارو را برای زنان تأیید نکرده است و هشدار جدی در مورد مصرف آن در دوران بارداری داده است.

خطر تراتوژنیسیته: تهدیدی برای جنین

عوارض قرص فیناستراید در زنان باردار می‌تواند بسیار خطرناک باشد. این دارو می‌تواند باعث ناهنجاری‌های جدی در اندام‌های تناسلی خارجی جنین پسر شود.

حتی تماس پوستی زنان باردار یا زنانی که قصد بارداری دارند با قرص‌های شکسته یا خرد شده فیناستراید، می‌تواند خطرناک باشد؛ زیرا دارو از طریق پوست جذب شده و وارد جریان خون می‌شود. این مسئله به حدی مهم است که به زنان در سنین باروری، حتی در صورت عدم بارداری، توصیه می‌شود از دست زدن به قرص‌های شکسته یا له شده فیناستراید خودداری کنند.

فیناستراید، به دلیل خطرات تراتوژنیک جدی برای جنین پسر و عدم اثربخشی قطعی در زنان، به‌عنوان دارویی برای ریزش مو در زنان مورد تأیید FDA نیست و مصرف آن در زنان باردار یا زنانی که قصد بارداری دارند، به‌شدت ممنوع است.

متن انگلیسی:

“Approved finasteride products are contraindicated in pregnancy because of the potential to cause abnormalities of a male fetus in a pregnant woman”

متن فارسی :

“به نقل از سایت FDA محصولات فیناستراید تأیید شده به دلیل احتمال ایجاد ناهنجاری در جنین پسر در یک زن باردار، در دوران بارداری منع مصرف دارند.”

عدم اثربخشی اثبات‌شده در زنان

برخلاف مردان، اثربخشی فیناستراید برای درمان ریزش موی زنانه (آلوپسی آندروژنیک زنانه) به‌طور قطعی اثبات نشده است. مطالعات انجام‌شده در این زمینه نتایج متناقضی داشته‌اند.

در حالی که برخی تحقیقات کاهش جزئی ریزش مو را نشان داده‌اند، تعداد زیادی از مطالعات نیز اثربخشی قابل توجهی را در مقایسه با دارونما نشان نداده‌اند. این عدم قطعیت در کنار خطرات بالقوه، مصرف آن را برای زنان بی‌منطق می‌کند.

عوارض جانبی فیناستراید در زنان

عوارض جانبی فیناستراید در زنان می‌تواند طیف وسیعی از مشکلات را شامل شود. این عوارض، چه در دوزهای پایین مانند عوارض فیناستراید ۱ در زنان و چه در دوزهای بالاتر مانند عوارض فیناستراید ۵ در زنان، می‌توانند آزاردهنده و در برخی موارد جدی باشند. در ادامه به تفکیک و با جزئیات کامل عوارض احتمالی اشاره می‌شود:

عوارض مرتبط با سیستم هورمونی و تناسلی

• اختلالات قاعدگی:  نامنظم شدن سیکل‌های ماهانه، تغییر در شدت یا مدت خونریزی، و لکه‌بینی از جمله عوارض شایع هستند. این تغییرات می‌توانند ناشی از بهم خوردن تعادل هورمونی توسط دارو باشند.
• کاهش میل جنسی: بسیاری از تجربیات استفاده از فیناستراید در زنان، حاکی از کاهش چشمگیر میل جنسی و عدم رضایت جنسی است. این عارضه می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد.
• مشکلات پستان: درد، حساسیت، تورم یا حتی بزرگ شدن پستان‌ها (شبیه به ژنیکوماستی در مردان) از عوارض هورمونی این دارو است.
• خشکی واژن: این عارضه به‌خصوص در زنان نزدیک به یائسگی یا یائسه مشاهده می‌شود و می‌تواند باعث ناراحتی و درد در روابط جنسی شود.

عوارض سیستمیک و عصبی

• سردرد و سرگیجه: این عوارض نسبتاً شایع هستند و می‌توانند بر فعالیت‌های روزمره تأثیر بگذارند.
• تغییرات خلقی و روانی:  از عوارض وحشتناک فیناستراید که در برخی افراد مشاهده شده، می‌توان به افسردگی، اضطراب، بی‌قراری، و اختلال در تمرکز اشاره کرد. در موارد نادر، حتی تمایلات خودکشی نیز گزارش شده است.
• اختلالات خواب: بی‌خوابی یا تغییر در الگوی خواب نیز ممکن است رخ دهد.
• خستگی و ضعف عمومی: برخی بیماران از احساس خستگی مداوم و ضعف جسمانی شکایت دارند.
• عوارض فیناستراید در چشم:  اگرچه بسیار نادر است و در مطالعات گسترده کمتر به آن اشاره شده، اما برخی گزارش‌ها به تغییرات بینایی یا خشکی چشم اشاره کرده‌اند که نیاز به بررسی بیشتر دارد.

عوارض پوستی و مویی (متناقض با هدف درمان)

• افزایش رشد موهای زائد:  با وجود اینکه دارو برای ریزش موی سر تجویز می‌شود، ممکن است باعث افزایش رشد موهای زائد در نواحی صورت و بدن (هیرسوتیسم) شود، به‌ویژه در زنان با زمینه هورمونی خاص.
• واکنش‌های آلرژیک: بثورات پوستی، خارش، کهیر، تورم (به‌ویژه در صورت، لب‌ها و زبان)، و تنگی نفس (موارد نادر اما جدی) از عوارض آلرژیک احتمالی هستند.

فیناستراید، به دلیل خطرات تراتوژنیک جدی برای جنین پسر و عدم اثربخشی قطعی در زنان، به‌عنوان دارویی برای ریزش مو در زنان مورد تأیید FDA نیست و مصرف آن در زنان باردار یا زنانی که قصد بارداری دارند، به‌شدت ممنوع است.

مقایسه دوزهای فیناستراید و عوارض آن‌ها در زنان

دوزهای متداول فیناستراید ۱ میلی‌گرم (برای ریزش موی مردانه) و ۵ میلی‌گرم (برای بزرگی پروستات) هستند. اگرچه در برخی موارد نادر و تحت شرایط خاص ممکن است دوزهای پایین‌تری از این دارو برای زنان تجویز شود.

به‌طور کلی عوارض فیناستراید ۱ در زنان نیز می‌تواند مشابه دوزهای بالاتر باشد، هرچند که شدت آن‌ها ممکن است کمتر باشد.  عوارض فیناستراید ۵ در زنان، به‌خصوص در مطالعات قدیمی‌تر که به ندرت برای هیرسوتیسم (پرمویی) تجویز می‌شد، شامل کاهش میل جنسی، سردرد، سرگیجه و افزایش موهای بدن گزارش شده است.

از بین بردن عوارض فیناستراید در زنان آیا ممکن است؟

بسیاری از تجربیات استفاده از فیناستراید و مطالعات نشان داده‌اند که برخی از عوارض قرص فیناستراید در مردان و در مواردی نادر در زنان، مانند مشکلات جنسی یا خلقی، حتی پس از قطع مصرف دارو (سندروم پس از فیناستراید) نیز ممکن است ماندگار باشند و به‌طور کامل از بین بردن عوارض فیناستراید ممکن نباشد.

با این حال، در بیشتر موارد، پس از قطع مصرف، عوارض جانبی به‌تدریج بهبود می‌یابند. مشاوره با پزشک متخصص برای مدیریت و کاهش این عوارض ضروری است.

کلام پایانی

عوارض داروی فیناستراید در زنان می‌تواند شامل اختلالات هورمونی، عوارض جانبی بر سیستم تولید مثل و حتی خطرات جبران‌ناپذیر برای جنین باشد. به همین دلیل، مصرف این دارو در زنان، مگر در موارد بسیار خاص و تحت نظارت دقیق پزشکی، توصیه نمی‌شود.

فیناستراید دارویی است که با مهار یک آنزیم خاص، سطح دی‌هیدروتستوسترون (DHT) را در بدن کاهش می‌دهد. DHT، مشتقی قوی از هورمون تستوسترون، نقش کلیدی در ریزش موی آندروژنیک (ارثی) و بزرگی پروستات در مردان ایفا می‌کند. مکانیسم اثر این دارو بر پایه کاهش همین هورمون است که می‌تواند تاثیر فیناستراید بر تستوسترون را نمایان کند.

اگرچه این دارو در مردان با اثربخشی قابل قبولی همراه است، اما در زنان، به‌دلیل تفاوت‌های فیزیولوژیک و هورمونی، نه‌تنها اثربخشی آن کمتر به اثبات رسیده، بلکه می‌تواند عوارض جانبی متعددی را به دنبال داشته باشد.