۲۰ تفکر غلط درباره مو و بیماری‌های آن

• دکتر پارسا نوایی
• ۱۹ فروردین, ۱۳۹۴
• دسته بندی ها: دانستنی‌های مو و ریزش مو, مقالات
• برچسب ها: آلوپسی آندروژنتیک, درمان ریزش مو, روش PRP, ریزش مو, ریزش موی ارثی

متاسفانه از گذشته تا به امروز یکسری باورها و شایعات غلط درباره مو، ریزش مو، درمان ریزش مو و ریزش مو ارثی در ذهن مردم جا افتاده است که در اصل هیچ یک از آن‌ها از نظر علمی درست نیست و هیچ تاثیری در جلوگیری از ریزش مو یا از دست دادن مو ندارد. امروزه خیلی از مردان و زنان در جامعه درگیر ریزش مو ارثی هستند یا در خانواده خود زمینه ریزش مو آندروژنیک دارند و نگران این هستند که دچار آن بشوند و برای کسب اطلاعات در این زمینه یکسری تفکرات و روش‌های درمانی اشتباه را باور می‌کنند. اگر شما دچار ریزش مو ارثی شده‌اید پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را به طور کامل بخوانید چون ما در این نوشته به تمام باورهای غلط در این مورد و دلیل علمی آن اشاره کرده‌ایم.

باورهای اشتباه درباره علل، درمان و جلوگیری از ریزش مو ارثی

1- استفاده از حنا باعث جلوگیری از ریزش موی ارثی می‌شود: تمامی مواد و داروهایی که فاقد تاثیر بر عوامل هورمونی منجر به ریزش موی ارثی هستند، تاثیری در جلوگیری از ریزش مو ندارند. برخی داروهای گیاهی از دیرباز به منظور تقویت موها استفاده می‌شده‌اند، اما باید در نظر داشت که اساسا مفهوم تقویت مو با مفهوم جلوگیری از ریزش موی ارثی متفاوت است.

 

2- عصاره سیر روی پوست سر باعث توقف ریزش موی ارثی و رشد مجدد موهای ریخته شده می‌گردد: ریزش موی ارثی تحت تاثیر ژن و هورمون اتفاق می‌افتد پس واضح است که مواردی که روی ژن یا هورمون‌ها تاثیر ندارند نمی‌توانند از ریزش موها جلوگیری یا باعث رشد مجدد موها شوند، اما به ‌هر حال عصاره سیر به ‌واسطه موادی که منجر به تحریک خون‌رسانی پوست سر می‌شوند تا حدودی در بهبود خون‌رسانی و تغذیه موها موثر خواهد بود.

3- استفاده از کتیرا باعث توقف ریزش موی ارثی می‌گردد: برخی افراد با این تصور دست به مصرف بیش از حد کتیرا می‌زنند که خود باعث ریزش بیشتر موها می‌شود. باید گفت که هر عاملی که باعث حالت گیری موها در جهتی به غیر از خواب طبیعی موها شود منجر به ایجاد فشار بر عضله ظریف مو به نام ارکتور پیلای می‌شود که به‌مرور با تخریب این عضله، لنگر اتصال موها به پوست تضعیف و ریزش موها غیر ارثی از نوع ریزشش کششی تشدید می‌گردد.

 

تصویر 2: کتیرا

4- استفاده از شامپوهای حاوی پروتئین، ویتامین، کتیرا، مورد، حنا، سیر، فلفل و غیره برای جلوگیری از ریزش موی ارثی و رشد مجدد موهای ریخته شده مفید می‌باشند: اساسا شامپوها یکی از ضعیف‌ترین متدهای درمانی برای تمام مشکلات پوست و مو هستند چون اولا باید مدت نسبتا طولانی روی سر بمانند تا تاثیر داشته باشند (که عموما افراد حین استحمام این مقدار حوصله به خرج نمی‌دهند)، ثانیا میزان نفوذ آن‌ها به پوست سر کمتر از مابقی محلول‌ها یا سرم‌ها می‌باشند چرا که در شامپوها باید میزان کمتری از ترکیبات ایجاد نفوذپذیری در پوست نسبت به محلول‌ها به کار برد.

5- رنگ کردن موها با رنگ تیره باعث استحکام موها می‌شود: باید گفت که رنگ کردن موها مخصوصا از ریشه‌ها یکی از عوامل شناخته شده تخریب ساقه و پیاز موها است. اکسیدان موجود در رنگ‌ها در صورت استفاده مکرر تاثیرات جبران‌ناپذیری در تخریب موها ایجاد می‌کند که به تفصیل در مقاله‌ای مجزا تحت عنوان “ تاثیرات مواد آرایشی مو “ در مورد آن‌ها صحبت نموده‌ایم.

6- پروتئینه کردن مو: ویتامینه کردن و یا پروتئینه کردن موها باعث جلوگیری از ریزش موی ارثی می‌شود. اساسا ریزش موی ارثی پروسه‌ای مربوط به تاثیر هورمون بر ریشه موهاست و پروتئینه یا ویتامینه کردن موها به ساقه موها مرتبط می‌گردد، پر واضح است که این قبیل امور بر ریزش موها بی‌تاثیر خواهد بود.

7–  با تیغ تراشیدن موهای سر موجب تقویت، افزایش تراکم و ضخامت موها می‌گردد: این تصور به دلیل خطای دید ایجاد گردیده است، هر چه موها کوتاه‌تر باشند پرتر به نظر می‌رسند، چرا که موهای بلند روی یکدیگر خوابیده و فضای خالی بین موها را واضح‌تر می‌کنند در حالی که موهای خیلی کوتاه (crew cut) این حالت را ایجاد نمی‌نمایند.

ضمن این که موهایی که تازه از ریشه در می‌آیند لایه کوتیکولی ضخیم‌تری دارند که به‌مرور زمان و با ریزش برخی از پولک یا فلس‌های لایه کوتیکول قطر موها کمتر به نظر می‌رسد پس در مویی که بعد از تیغ زدن سر رشد می‌کند به دلیل وجود تعداد بیشتر این فلس‌ها موها ضخیم‌تر به نظر می‌رسد.

 

تصویر 3: تراشیدن مو با تیغ

8- مصرف میزان زیادی پروتئین، ویتامین و ریزمغذی‌ها جهت داشتن موهای سالم ضروری است: باید گفت که سیستم‌های جذب و استفاده از مواد مغذی بدن بسیار دقیق هستند و تنها از میزان مشخصی از مواد خوراکی مصرف شده بهره برده و مابقی ریزمغذی‌ها را دفع می‌نماید.

البته در برخی موارد که بدن توانایی دفع یا ذخیره این ریزمغذی‌ها را ندارد ممکن است انواع مسمومیت‌ها با ویتامین‌ها و ریزمغذی‌ها به وجود آید. لذا بهتر است داروهای حاوی پروتئین، ویتامین و ریزمغذی‌ها تحت نظر پزشک متخصص انجام پذیرد تا از مصرف بی‌رویه و آسیب‌رسان آن‌ها جلوگیری به عمل آید.

9- شستشوی سر با صابون‌های دست‌ساز از چربی حیوانات جهت تقویت موها سودمند است: به گفته دکتر نوایی، شاید سال‌ها پیش تنها ماده جهت شستشو صابون بوده است، اما امروزه با پیشرفت علم مواد شستشوی بسیار تخصصی‌تر برای شستشوی نقاط مختلف بدن و با اهداف مختلف تولید شده است، شامپوهای تخصصی مو قطعا بسیار مفیدتر از صابون‌هایی هستند که استفاده عمومی در شستشو دارند، پس باید پذیرفت که انواع شامپوهای سر نتایج خیلی بهتری از صابون‌های غیرتخصصی در حفظ و نگهداری سلامت موها خواهند داشت.

تصویر 4: صابون دست‌ساز

10- نرسیدن خون کافی به مغز موجب طاسی در آقایان می‌شود: درست است که خون‌رسانی کافی پوست سر برای بقا و سلامت موها ضروری است اما ریزش موی ارثی ارتباطی با خون‌رسانی نداشته و تحت تاثیر هورمون و ژنتیک فرد می‌باشد. ضمنا بد نیست بدانید که سیستم خون‌رسانی مغز از سیستم خون‌رسانی پوست سر کاملا مجزا می‌باشد.

11- ریزش موی ارثی آقایان به دلیل مسدود شدن منافذ پوستی به‌واسطه چربی سر است: وجود ژن‌هایی که باعث واکنش گیرنده‌های پیاز مو به هورمون‌های مردانه گردش خون می‌شوند دلیل ریزش ارثی موها می‌باشد.

عوامل دیگری هستند که به‌صورت تشدید کننده یا شروع کننده این پروسه می‌باشند یکی از این عوامل چربی و آلودگی ناشی از آن می‌باشد. دقت داشته باشید که صرف چرب بودن مو عامل ریزش موها نیست بلکه حتی مقداری چربی برای حفاظت از موها مفید نیز هست، در خلقت طبیعی نیز هر یک از پیازهای مو یک غده سباسه مجاور ریشه دارد که وظیفه آن ترشح سبوم یا چربی پوست سر می‌باشد، عامل آسیب‌رسان آلودگی ناشی از عدم شستشوی این چربی‌ها در زمان مناسب است.

12– نرسیدن هوای آزاد به موها دلیل ریزش موی ارثی است: به هیچ عنوان هیچ‌گونه هوا رسانی یا تغذیه از طریق هوای آزاد برای موها لازم نیست، آنچه که ما از موها می‌بینیم در واقع بخش مرده مو یا ساقه مو است و بخش زنده یا پیاز مو در زیر پوست قرار داشته و به‌وسیله عروق اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند.

البته فشار دائمی ناشی از گذاشتن انواع کلاه‌ها روی سر و یا تعریق و چربی ناشی از آن به شرطی که شسته نشوند ممکن است در شروع یا تشدید روند ریزش موی ارثی موثر باشند اما دلیل اصلی ریزش مو ارثی همان‌طور که از نامش پیداست وراثت و ژنتیک فرد است.

13- داروهای خوراکی و موضعی و یا لیزر مو می‌تواند موهای از دست رفته سر را پس از ریزش بازگرداند: هیچ درمان دارویی و یا لیزر یا پی آر پی و امثال آن در بازگرداندن موهای ریزش پیدا کرده موثر نمی‌باشند چرا که ریشه موها فیبروز شده یا اصطلاحا خشک شده و از بین رفته است. این درمان‌ها شاید فقط بتوانند موهای نازک شده را اندکی قطورتر نمایند ولی بازگشت موها، هرگز. در حال حاضر تنها راه موجود درمان موهای ازدست رفته کاشت موی طبیعی است.

14- برس زدن و شانه کشیدن بیش از حد پوست سر برای تقویت موها سودمند می‌باشد: شانه زدن موها تا حدودی باعث تقویت خون‌رسانی پوست سر شده و راه انتقال مواد غذایی و اکسیژن به ریشه‌ها را هموار می‌نماید اما باید توجه نمود که شانه زدن و برس کشیدن بیش از حد نه تنها مفید نیست بلکه با ایجاد تروما و آسیب فیزیکی ممکن است مضر نیز باشد.

15- فعالیت جنسی و یا خود ارضایی موجب ریزش موی سر می‌شود: هورمون‌های مردانه سطح تقریبا ثابتی در بدن افراد دارند و هیچ ارتباطی با افزایش فعالیت جنسی افراد ندارند پس ریزش موهای ارثی به فعالیت جنسی فرد وابسته نیست، البته در افرادی که با تزریق هورمون‌هایی از قبیل تستوسترون جهت عضله سازی و غیره سطح هورمون‌های مردانه را بالاتر از سطح استاندارد می‌برند شروع و پیشرفت ریزش موها شدت بیشتر از نرمال خواهند گرفت.

16- نیروی مردانگی و یا قدرت جنسی در افراد کم مو کمتر و در مردان پُر مو بیشتر است: چنین تصوری به هیچ عنوان پایه علمی نداشته و ریزش موهای ارثی به ژنتیک فرد بستگی دارد، حتی در برخی بیماری‌ها که سطح هورمون مردانه پایین‌تر است ممکن است ریزش موی ارثی بعد از دریافت هورمون مردانه ایجاد شود که این خود نشان دهنده تاثیر ژنتیک فرد در ریزش موی ارثی می‌باشد.

17- اگر پدر شخصی دچار طاسی باشد به احتمال صد درصد آن فرد نیز طاس می‌شود: برای ایجاد هر صفت ژنتیک در یک فرد دو آلل تاثیر گذار است که هر آلل آن صفت از یکی از والدین به ارث می‌رسد. برای ایجاد ریزش موی ارثی در یک مرد وجود تنها یک آلل از دو آلل ژنتیک کفایت می‌کند، هر آلل از یکی از والدین به ارث می‌رسد پس ممکن است از پدری که طاس است و تنها یک آلل صفت طاسی را دارد آلل دیگر که صفت طاسی را ندارد به پسر به ارث برسد و پسر دچار ریزش موی ارثی نشود. دکتر پارسا نوایی گفت: حتی ممکن است پدر ریزش مو نداشته باشد و از مادر آلل صفت ریزش مو به پسر به ارث برسد.

بررسی دقیق شجره‌نامه برای تخمین ایجاد ریزش موی ارثی در یک فرد مفید است کما این که در برخی از موارد نیز جهش ژنتیک مسبب ایجاد ریزش موی ارثی شده و در هیچ یک از اعضای خانواده فرد سابقه ریزش موی ارثی وجود نداشته است.

18- خانم‌های مبتلا به ریزش موی ارثی مانند آقایان دچار طاسی کامل و وسیع سر می‌گردند: الگوی ریزش مو در خانم‌ها نسبت به آقایان متفاوت است و اکثرا به این صورت است که از چند سانتیمتر بالای خط مو ریزش مو شروع شده و نواحی رو و فرق سر را درگیر می‌کند.

19- با استفاده ازPRP، سلول‌های بنیادی و همانندسازی پیاز مو (hair cloning) می‌توان ریزش موی ارثی را درمان کرد: مادامی که هورمون مردانه در بدن فرد وجود دارد و با گردش خون به پیازهای مو می‌رسد اگر فرد ژن ریزش موی ارثی را داشته باشد هیچ راه گریزی از ایجاد ریزش مو برای فرد وجود ندارد. تنها راه درمان قطعی در حال حاضر کاشت موی طبیعی می‌باشد.

 

تصویر 5: پی آر پی مو

20- اضطراب و نگرانی عامل اصلی ریزش موی ارثی آقایان است: در صورتی که این باور درباره ریزش آندروژنیک مو در آقایان اشتباه است. ریزش موی ارثی حاصل ترکیبی از وجود ژن ریزش مو و هورمون مردانه در فرد است و عوامل دیگر از جمله استرس و اضطراب تنها ممکن است باعث شروع یا تشدید روند ریزش موی ارثی شود اما استرس و اضطراب ممکن است نوع دیگری از ریزش موی ارثی را ایجاد کند که تفاوت آن با ریزش موی ارثی در الگوی ریزش موها نهفته است.

به نقل از دکتر نوایی، در ریزش موی ارثی موها از دو طرف شقیقه‌ها و یا فرق سر شروع شده و به اطراف پیشروی می‌کنند اما در ریزش موی استرسی موها از همه نواحی سر ریزش پیدا می‌کنند. شایان ذکر است در بسیاری از موارد پس از رفع استرس‌های فرد شاهد رشد مجدد موهای ریزش پیدا کرده می‌باشیم.