تاثیر استرس بر ریزش مو + نحوه درمان
تأثیر استرس بر ریزش مو در سال‌های اخیر ثابت شده است و یکی از عوامل اصلی ریزش مو در زنان و مردان استرس است هر چند نمی‌توان گفت: هر فردی دچار ریزش مو شده است فقط به دلیل استرس و اضطراب است و برای تشخیص دلیل اصلی ریزش مو باید عوامل مختلفی مورد بررسی قرار گیرد.
اگر شما فردی هستید که دارای استرس بالایی در زندگی روزمره خود هستید و به طور ناگهانی هم دچار ریزش مو شده‌اید و به دنبال این هستید که بررسی کنید که آیا این استرس بر ریزش موی شما تأثیرگذاشته است یا خیر تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید. در ادامه در مورد ارتباط بین استرس و ریزش مو، انواع مختلف ریزش موی ناشی از استرس، و این که فرد برای مدیریت ریزش موی ناشی از استرس چه کاری می‌تواند انجام دهد صحبت می‌کنیم.
استرس چگونه باعث ریزش مو می‌شود؟
سطوح بالای استرس می‌تواند منجر به انواع مختلف ریزش مو شود. ممکن است رشد مجدد مو را مهار کند و باعث شود سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله کند. انسان معمولاً روزانه بین 50 تا 100 تار مو از دست می‌دهد. همه ریزش‌های مو به دلیل استرس نیست اما ممکن است زمانی که فرد استرس شدیدی را تجربه می‌کند، ریزش بسیار بیشتری داشته باشد.
اگر موهای شما نازک شده یا می‌ریزد، احتمالاً سعی می‌کنید علت آن را بفهمید. اگر ریزش موی شما به دلیل استرس است، نگرانی در مورد آن می‌تواند مشکل را بدتر کند. استرس بیش از حد فیزیکی یا احساسی (از جمله آسیب، بیماری یا جراحی) می‌تواند باعث دو نوع مختلف ریزش مو شود:
آلوپسی آره آتا: با آلوپسی، ریزش موی ناشی از استرس زمانی اتفاق می‌افتد که گلبول‌های سفید خون به فولیکول‌های مو حمله می‌کنند. در این نوع ریزش مو، مو در عرض چند هفته می‌ریزد. موها معمولاً به صورت تکه‌ای می‌ریزند اما می‌توانند کل پوست سر و حتی موهای بدن را تحت تأثیر قرار دهند. موها ممکن است خود به خود دوباره رشد کنند، اما برخی از افراد به درمان ریزش مو نیاز دارند.
تلوژن افلوویوم: در مقایسه با آلوپسی، این نوع ریزش موی ناشی از استرس شایع‌تر است اما شدت کمتری دارد. رشد مو متوقف می‌شود و خوابیده می‌شود و دو یا سه ماه بعد می‌ریزد. معمولاً در عرض شش تا نه ماه دوباره رشد می‌کند.
انواع ریزش موی ناشی از استرس
قرار نیست مو برای همیشه در پوست سر محکم بماند، هر تار مو طول عمر طبیعی دارد. پس از گذشت این مدت، موها به طور طبیعی می‌ریزند. همه ما روزانه حدود 100 تار مو از دست می‌دهیم که خیلی زیاد نیست زیرا به طور متوسط حدود 100000 مو در پوست سر وجود دارد. سه نوع ریزش موی ناشی از استرس با سطوح استرس شدید همراه است.
تلوژن افلوویوم
در تلوژن افلوویوم، استرس قابل توجه تعداد زیادی از فولیکول‌های مو را وارد فاز استراحت می‌کند. در عرض چند ماه، موهای آسیب دیده ممکن است هنگام شانه زدن یا شستن موهایتان به طور ناگهانی ریزش کنند.
تلوژن افلوویوم ریزش بیش از حد موی موهای در حال استراحت (تلوژن) است. در پوست سر یک فرد معمولی، 85 درصد از موها آناژن است، در حالی که 15 درصد آن تلوژن است. برخی از عوامل استرس‌زا 70 درصد از موهای آناژن را به تلوژن القا می‌کنند که منجر به ریزش مو می‌شود.
طبق گفته آکادمی پوست آمریکا (AAD)، تلوژن افلوویوم یا ریزش بیش از حد مو در میان افرادی که استرس شدید را تجربه می کنند رایج است. عوامل استرس‌زا رایج عبارتند از:
- کاهش وزن بیش از حد
- زایمان
- عوامل استرس‌زای اصلی زندگی، مانند از دست دادن شغل، طلاق، مرگ
- تب شدید
- بهبودی از یک بیماری
- قطع مصرف قرص‌های ضد بارداری
- بیماری‌های سیستمیک
- جراحی‌های بزرگ
- مواد مخدر
- کمبودهای تغذیه ای
این ریزش معمولاً 3 ماه پس از عامل استرس‌زا رخ می‌دهد. معمولاً خود محدود شونده است و حدود 6 ماه ادامه دارد. تلوژن افلوویوم مزمن بیش از 6 ماه است.
آلوپسی آره آتا
تصور می‌شود که عوامل مختلفی باعث ایجاد آلوپسی آره آتا می‌شوند که احتمالاً از جمله استرس شدید می‌باشد. با آلوپسی آره آتا، سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و باعث ریزش مو می‌شود. استرس و ریزش مو لازم نیست دائمی باشد و اگر استرس خود را کنترل کنید، ممکن است موهایتان دوباره رشد کنند.
آلوپسی آره آتا شامل حمله سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو در مرحله آناژن است که آنها را به فاز کاتاژن وادار می کند. از آنجایی که سلول‌های بنیادی در فولیکول‌ها از بین نمی‌روند، فولیکول‌های مو به بازسازی خود ادامه می‌دهند و به چرخه خود ادامه می‌دهند.
از نظر بالینی، به صورت لکه های طاس کوچک روی پوست سر یا اطراف بدن ظاهر می‌شود و ممکن است منجر به از بین رفتن کامل پوست سر یا موهای بدن شود. محرک‌های محیطی نقش به سزایی در توسعه آن دارند. برخی نیز رویدادهای استرس‌زای زندگی را به‌عنوان عوامل مهمی که باعث ایجاد این بیماری می‌شوند، در نظر می‌گیرند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد عوامل ژنتیکی نیز ممکن است در ایجاد آلوپسی آره آتا نقش داشته باشند.
تریکوتیلومانیا
این نوع از ریزش مو ناشی از استرس یک تمایل غیرقابل مقاومت برای کندن مو از پوست سر، ابروها یا سایر نواحی بدن است. کشیدن مو می‌تواند راهی برای مقابله با احساسات منفی یا ناراحت‌کننده مانند استرس، تنش، تنهایی، کسالت یا ناامیدی باشد.
تریکوتیلومانیا یا اختلال در کشیدن مو، شامل کشیدن مکرر مو در هر نقطه از بدن است. بخشی از اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) است. فرد مبتلا به تریکوتیلومانیا از دست، موچین یا سایر وسایل برای کشیدن موهای خود استفاده می‌کند.
علت دقیق تریکوتیلومانیا ناشناخته باقی مانده است، اما بسیاری از مردم وقوع یک رویداد استرس‌زا را قبل از رفتار مو کشیدن گزارش می‌کنند. ممکن است به عنوان مکانیسم مقابله فرد با استرس و اضطراب عمل کند.
استرس و ریزش مو نی نی سایت
ارتباط ثابتی بین استرس و ریزش مو وجود دارد. ریزش مو ناشی از عوامل متعددی از جمله عوامل محیطی و ژنتیکی است. در حالی که استرس حاد سیستم ایمنی را تقویت می‌کند، استرس مزمن سیستم ایمنی را سرکوب و بیش از حد فعال می‌کند که منجر به التهاب می‌شود.
استرس پایدار و مزمن می‌تواند باعث التهاب در داخل یا اطراف فولیکول شود که می‌تواند مکانیسم‌های آن را از طریق واسطه‌های غدد درون ریز و سیستم ایمنی عصبی مانند کورتیزول و هورمون‌های آزاد کننده کورتیکوتروپین مختل کند. رشد مو شامل سه مرحله است:
- آناژن: فاز فعالی که در آن مو از فولیکول‌ها رشد می‌کند.
- کاتاژن: مرحله‌ای که شامل مرگ یا انقباض (آپوپتوز) فولیکول در پایه تار مو است.
- تلوژن: فاز استراحت که در آن فولیکول مو خوابیده است و رشد ساقه مو ندارد. در این مرحله سلول‌های بنیادی ساکن هستند و موها راحت‌تر می‌ریزند.
سلول‌های بنیادی موجود در فولیکول‌های مو این چرخه مو را هدایت می‌کنند. یک مطالعه تحقیقاتی که در سال 2021 انجام شد، نشان داد که برداشتن غدد آدرنال که هورمون‌های استرس ضروری را در انسان‌ها تولید می‌کند، منجر به چرخه‌های سریع رشد مجدد مو می‌شود. قرار دادن موش‌های آزمایشگاهی در معرض استرس خفیف برای هفته‌ها منجر به افزایش سطح هورمون استرس (کورتیکوسترون) و کاهش رشد مو شد.
فولیکول‌های مو نیز در مرحله استراحت طولانی (تلوژن) بودند. علاوه بر این، کورتیکوسترون همچنین از ترشح مولکولی که سلول‌های بنیادی فولیکول مو را فعال می‌کند، از مجموعه سلول‌ها (پاپیلای پوستی) در زیر سلول‌های بنیادی جلوگیری می‌کند.
اگر هنگام شانه کردن یا شستن موهای خود متوجه ریزش موی ناگهانی یا تکه تکه یا بیشتر از حد معمول ریزش شدید به پزشک متخصص مو مراجعه نمایید. ریزش ناگهانی مو می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد که نیاز به درمان دارد. در صورت نیاز، پزشک ممکن است گزینه‌های درمانی برای ریزش مو را نیز پیشنهاد کند.
درمان ریزش مو در اثر استرس
درمان ریزش موی ناشی از استرس بستگی به نوع ریزش موی فرد دارد. اگر ریزش موی در اثر استرس از نوع تلوژن افلوویوم باشد در واقع تلوژن افلوویوم حاد منبع مورد اعتماد خود محدودکننده است و معمولاً پس از درمان علت زمینه‌ای برطرف می‌شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که داروی ماینوکسیدیل می‌تواند به افراد مبتلا به تلوژن افلوویوم مزمن کمک کند. با این حال، تحقیقات بیشتری برای تایید اثرات کامل آن بر ریزش مو مورد نیاز است.
شواهد محدودی در مورد اثربخشی درمان‌های آلوپسی آره آتا وجود دارد اما متخصصان پوست کورتیکواستروئیدهای موضعی را به عنوان اولین درمان برای این بیماری تجویز می‌کنند.
متخصصین پوست و مو ممکن است به کودکان 10 ساله یا کوچک‌تر، کورتیکواستروئیدهای موضعی و به افراد بالای 10 سال مبتلا به آلوپسی تکه تکه کورتیکواستروئید تزریق کنند.
متخصص پوست و مو ممکن است ایمونوتراپی موضعی را برای افراد مبتلا به آلوپسی گسترده (بیش از 50 درصد ریزش موی سر) تجویز کند. با استفاده از این درمان، 74.6 درصد از افراد دارای آلوپسی تکه تکه رشد مجدد مو را تجربه کردند و 54.4 درصد از افراد مبتلا به آلوپسی توتالیس رشد مجدد مو را نشان دادند. با این حال، 38.2 درصد از افراد نیز عود آلوپسی خود را تجربه کردند.
پزشکان ممکن است از چندین استراتژی درمانی برای کمک به مدیریت تریکوتیلومانیا که یک نوع ریزش مو در اثر است، استفاده کند. در کودکان، روش‌های محافظه کارانه مانند استفاده از دستکش یا جوراب برای پوشاندن دست‌ها و کوتاه کردن موها می‌تواند کمک‌کننده باشد.
آموزش معکوس عادت مبتنی بر درمان شناختی رفتاری (CBT)، به فرد کمک می‌کند تا تحریف‌های شناختی و رفتار ناسازگار همراه با آنها (کشیدن مو) را شناسایی کند تا منبع مورد اعتماد آنها را تغییر دهد.
روش‌های جلوگیری از ریزش مو ناشی از استرس
همیشه نمی‌توانید از استرس در زندگی‌تان جلوگیری کنید اما تکنیک‌های مقابله‌ای مؤثر می‌تواند به شما کمک کند تا تأثیر استرس بر بدن و ذهن‌‌تان را کاهش دهید. شما می‌توانید برای معکوس کردن واکنش استرس فوری خود و به حداقل رساندن استرس مزمن در طول زمان اقداماتی انجام دهید. در ادامه چند تاکتیک کاهش استرس معرفی شده‌اند که می توانید به برنامه روزانه خود جهت کنترل استرس اضافه کنید، این موارد عبارتند از:
- رایحه درمانی
- تمرینات تنفسی
- ورزش منظم
- مدیتیشن
- انجام تمرینات ذهن آگاهی
- رعایت یک رژیم غذایی سالم و مغذی
- مراقبت از موهای خود
شما می‌خواهید عادت‌هایی ایجاد کنید که نه تنها برای مدیریت استرس بلکه برای ایجاد انعطاف‌پذیری برای مقابله با استرس آینده بسیار مؤثر هستند. نکته کلیدی این است که این تمرینات را به بخشی منظم از زندگی خود تبدیل کنید و آنها را حتی زمانی که احساس خستگی نمی‌کنید انجام دهید.
| انواع روش‌های جلوگیری از ریزش مو در اثر استرس | |
| ورزش منظم | رعایت رژیم غذایی سالم و مغذی |
| انجام مدتیشن و تمرینات ذهن آگاهی | رایحه درمانی |
| تمرینات تنفسی | رعایت نکات مراقبتی مو |
همچنین چند مرحله ساده برای مراقبت از مو وجود دارد که می‌توانید آنها را بخشی از مراقبت شخصی خود کنید. ممکن است نتوانید از ریزش مو ناشی از استرس یا علت دیگری جلوگیری کنید اما می‌توانید اقداماتی را برای حمایت از پوست سر و موی سالم انجام دهید. در ادامه برخی از اقدامات جهت مراقبت از مو شرح داده شده‌اند.