اسکالپ سر چیست

به وارد کردن رنگ توسط سوزن‌های مخصوص به لایه سطحی پوست سر جهت ایجاد نمای ساقه مو با هدف پر تراکم نشان دادن موهای آن ناحیه از پوست، اسکالپ میکروپیگمنتیشن (Scalp Micro Pigmentation) یا به اختصار SMP یا اسکالپ گفته می‌شود. روش اسکالپ یا میکرو اسکالپ یک روش نوین است که در حیطه زیبایی و کاشت مو کاربرد فراوان دارد، در ادامه به‌طور کامل به معرفی این روش پرداخته شده است.

اسکالپ سر چیست؟

اسکالپ فقط ایجاد نقاط تیره رنگ در نواحی فاقد مو یا کم‌پشت نیست بلکه اسکالپ یک هنر کاملا تخصصی است که در آن از اصول پرسپکتیو (دیدانداز)، پس‌زمینه، پیش‌زمینه، نور و سایه و توجه به رنگ‌ها و الگوها جهت استتار جای زخم، کم‌پشتی موها یا طاسی سر بهره برده می‌شود.

اگر بخواهیم هنر اسکالپ و هنر نقاشی را مقایسه نماییم باید گفت هنر اسکالپ از بسیاری از جهت بسیار پیچیده‌تر از هنر نقاشی است، چرا که در آن پزشک نه تنها باید هنر استفاده از اصول نقاشی مانند پرسپکتیو، نور و سایه و غیره را بداند بلکه باید تجربه کار با دستگاه اسکالپ از لحاظ الگو، عمق و زاویه ورود رنگ را داشته باشد و نیز باید شناخت بسیار کاملی نسبت به کاغذ نقاشی که در اینجا پوست بدن است و انواع آن از لحاظ ضخامت، رنگ پوست، بافت و جنس آن داشته باشد، همچنین تجربه پزشک در انتخاب رنگ نقاشی که در اینجا جوهر یا پیگمنت (رنگدانه) اسکالپ است هم از لحاظ نوع آن (ارگانیک و غیر ارگانیک، آبدوست و آب‌گریز بودن و …)، ویسکوزیته (گرانروی) و چگونگی و میزان رقیق کردن آن و همچنین قلم نقاشی که در اینجا نیدل (سوزن) اسکالپ است از نظر نوع (صاف یا مضرس)، قطر و عمق نوک سوزن و غیره داشته باشد.

با نگاهی اجمالی خواهیم دانست که اسکالپ تلفیقی از علم، عمل و هنر است پس باید در انتخاب بهترین پزشک و کلینیک برای اسکالپ میکروپیگمنتیشن پوست سر بسیار هوشمندانه تصمیم‌گیری نمود.

تاریخچه اسکالپ میکروپیگمنتیشن

استفاده از رنگ روی پوست بدن قدمتی در حدود ۵۰۰۰ سال پیش دارد، مومیایی‌هایی پیدا شده‌اند که در قسمت‌هایی از پوست بدن و سر خود تاتو داشته‌اند. اما اسکالپ به منظور استتار جای زخم، پوشش نواحی کم‌پشت یا طاس اولین بار در سال ۲۰۰۱ توسط دکتر آلوارو تراکینا (Alvaro Traquina) پیشنهاد گردید با این وجود تا سال ۲۰۱۰ طول کشید تا روش عملی و تجاری آن توسط دکتر پک (Pak) و دکتر راسمن (Rassman) ارائه گردد.

در ابتدا اسکالپ با استفاده از دستگاه‌های تاتو سنتی یا گان انجام می‌گرفت که به دلیل وجود موتور دستگاه در پشت هندپیس و ایجاد ویبره و لرزش مزاحم، ظرافت لازم جهت انجام اسکالپ در این دستگاه‌ها وجود نداشت، سپس دستگاهی تحت عنوان روتاری اختراع گردید که شبیه قلم بود و کاربرد راحت‌تری داشت اما باز هم مشکلاتی از قبیل پس زدن جوهر یا عدم توانایی استریل شدن داشت؛ اما امروزه دستگاه‌های تخصصی تمام دیجیتال اسکالپ مورد استفاده قرار می‌گیرند که به‌صورت کاملا تخصصی جهت انجام اسکالپ طراحی گردیده‌اند، این دستگاه برای ایجاد نقاط اسکالپ بهینه‌سازی شده‌اند، هندپیس های ایمن و با قابلیت استریل و سوزن کارتریج‌های ویژه اسکالپ با ایمنی بالا از دیگر ویژگی‌های این دستگاه‌ها می‌باشد.

میکرو اسکالپ برای چه کسانی مناسب است؟

سه گروه از افراد بیشترین بهره را از اسکالپ می‌برند:

۱- مردانی که ریزش موی بسیار گسترده و بانک موی بسیار ضعیفی دارند به صورتی که انجام کاشت موی طبیعی برای آن‌ها غیرممکن است. در این افراد با استفاده از هنر اسکالپ حالت موهای شیو شده یا تیغ زده روی سر ایجاد می‌شود که به این نوع اسکالپ اسپرت نیز می‌گویند (مانند نمای ته ریش).

۲- زنان و مردان با موهای نازک و کم‌پشت که حاصل از انجام کاشت مو یا به‌صورت ژنتیکی باشند. با ایجاد الگوی ساقه مو در نواحی کم‌پشت و ایجاد سایه در پس‌زمینه موها روی پوست سر، موهای این افراد بسیار پُر پشت‌تر از قبل به نظر خواهند رسید.

۳- استتار اسکارهای (جای زخم) پوست سر به هر دلیلی که به وجود آمده باشند. این اسکارها می‌توانند در اثر جای برداشت نوار در روش کاشت موی نواری FUT یا خالی شدن بانک موی پشت سر در روش برداشت تار به تار FUE ایجاد شده باشند و یا در اثر سوختگی و یا تصادف و بخیه و یا حتی بیماری‌های صعب العلاجی از قبیل آلوپسی اسکارینگ، آلوپسی آره آتا (ریزش موی سکه ای)، آلوپسی توتالیس و یا حتی ریزش موی منتشر بدون الگو یا DUPA (Diffuse UnPatterned Alopecia) ایجاد شده باشند، تفاوتی نمی‌کند به هر دلیلی که باشند به خوبی با روش اسکالپ قابل استتار و پوشش می‌باشند.

ارتباط اسکالپ میکروپیگمنتیشن و کاشت مو

اسکالپ هم می‌تواند جایگزین کاشت شود و هم می‌تواند مکمل کاشت مو باشد که در افرادی که امکان عمل کاشت مو در آن‌ها وجود ندارد روش میکرو اسکالپ بهترین گزینه در درمان طاسی و کم‌پشتی موهای این افراد می‎باشد. از طرفی برخی افراد بعد از عمل پیوند مو به دلیل  داشتن موهای ظریف بعد از عمل، نتیجه عمل پُر و متراکم به نظر نمی‌رسد که با اجرای این متد می‌توان این مشکل را برطرف نمود. در ادامه به‌طور کامل به توضیح این دو مورد پرداخته شده است.

اسکالپ به عنوان جایگزین کاشت مو

در چهار دسته از افراد اسکالپ می‌تواند جایگزین کاشت مو شود که عبارت‌اند از:

۱- دسته اول زنانی که کم‌پشتی موهای آن‌ها حاصل از کم شدن قطر و ضخامت موهاست در این افراد امکان کاشت مو به دلیل وجود احتمال آسیب به موهای موجود سر وجود ندارد در این افراد به راحتی می‌توان با انجام میکرواسکالپ وضعیت موها را بسیار پرپشت نشان داد.

۲- دسته دوم زنانی هستند که ریزش مو هم جلوی سر را در برگرفته و هم پشت سر و ناحیه بانک مو را در این افراد نیز امکان کاشت مو وجود ندارد و اسکالپ می‌تواند جایگزین بسیار خوبی برای کاشت مو باشد.

۳- دسته سوم مردانی هستند که وسعت ریزش موی بسیار گسترده داشته و بانک موی بسیار ضعیفی دارند، اسکالپ در این افراد با هدف ایجاد ظاهر موهای تراشیده در کل سر انجام می‌پذیرد، البته باید در نظر داشت که این افراد باید همیشه موهای پس سر خود را نیز به حالت تیغ زده نگه دارند تا تفاوتی بین ناحیه اسکالپ و بانک موی پشت سر ایجاد نشود.

۴- دسته چهارم مردان جوانی هستند که فعلا قصد انجام کاشت مو ندارند و یا اینکه فاصله بیش از ۳ میلی‌متر بین موها ایجاد نشده و تنها کاهش قطر موها باعث ایجاد ظاهر کم‌پشت در ناحیه موهای سر شده است. البته باید در نظر داشت در این موارد استفاده از اسکالپ نیاز به انجام کاشت مو را از بین نمی‌برد و هدف اسکالپ در این افراد باید عقب انداختن زمان عمل انجام کاشت موی طبیعی باشد.

در واقع اسکالپ در زنان با موهای کم‌پشت می‌تواند بدون کاشت مو انجام شود ولی در مردان جوان باید با هدف انجام کاشت مو در آینده انجام شود.

اسکالپ به عنوان مکمل کاشت مو

در افرادی که کاشت مو انجام داده‌اند اسکالپ با دو هدف انجام می‌شود، اول این که در برخی از افراد به دلیل محدودیت تعداد موها و یا موهای ظریف و نازک بانک مو نتایج کاشت مو چندان پر به نظر نمی‌رسد لذا انجام اسکالپ می‌تواند در پرتر یا متراکم‌تر به نظر رسیدن موها بعد از کاشت مو موثر باشد به این روش اصطلاحا روش SMART (Scalp Micropigmentation And Restorative Treatment) گفته می‌شود. مورد دوم اینکه در برخی از موارد کاشت مو که اسکار جای برداشت نوار باقی‌مانده و یا کم پشت شدن ناحیه بانک موی پشت سر در اثر برداشت زیاد موها به روش برداشت تار به تار از این ناحیه می‌توان، برای استتار یا پوشش جای بخیه یا تنک شدن ناحیه بانک مو از میکرو اسکالپ بهره برد.

تفاوت اسکالپ و تاتو

گاهی از اسکالپ میکروپیگمنتیشن با نام “تاتوی سر” نام می‌برند که در واقع غلطی رایج است و این سوءتفاهم را ایجاد می‌نماید که اسکالپ و تاتو مشابه هستند.

ممکن است در برخی از جزئیات تشابهاتی بین اسکالپ و تاتو وجود داشته باشد اما اصلی‌ترین تفاوت های اسکالپ و تاتو به قرار زیر است:

۱- عمق نفوذ رنگ: در تاتو رنگ در لایه عمقی درم پوست تزریق می‌شود لذا امکان آسیب به پیازهای مو وجود دارد اما در اسکالپ رنگ تنها تا لایه سطحی درم (لایه پاپیلاری) نفوذ می‌نماید که به دلیل عدم وجود پیازهای مو در این لایه امکان آسیب به آن‌ها در اسکالپ وجود ندارد.

۲- نوع رنگ: رنگ‌های قابل استفاده در اسکالپ برخلاف تاتو در بیشتر مواقع رنگ‌های ارگانیک (طبیعی) با ذرات (پارتیکل) ریزتر و اکثرا از نوع آبدوست می‌باشند، مجموع این خواص باعث می‌شود تا کار با اسکالپ تحت کنترل کامل پزشک بوده و عوارض بسیار کمتری نسبت به تاتو داشته باشد.

۳- دستگاه و نیدل: قطر و طول نوک نیدل کارتریج اسکالپ بسیار کمتر از نیدل های تاتو می‌باشد، همچنین دستگاه‌های مخصوص اسکالپ با لرزش بسیار کمتر و قابل استریل و پس زدن کمتر رنگ طراحی و ساخته شده اند.

برای مطالعه بیشتر در این زمینه به مقاله “تفاوت و تشابه تاتو و اسکالپ” مراجعه نمایید.

انواع رنگ در اسکالپ میکروپیگمنتیشن

به صورت کلی در اسکالپ دو نوع رنگ استفاده می‌شود:

۱- جوهر (Ink): جوهر پایه کربن داشته و ذرات (پارتیکل) ریزتری دارد و با محلول‌های خاص جهت تطابق با رنگ پوست و مو رقیق می‌شود. جوهر نسبت به اشعه فرابنفش (UV) مقاوم‌تر می‌باشد. برخی از پزشکان از جوهر تحت عنوان رنگ گیاهی یا ارگانیک نیز نام می‌برند.

۲- رنگدانه (Pigment): پیگمنت‌ها پایه اکسیدها و نمک‌های فلزات مختلف را دارند لذا تنوع رنگ بسیار بیشتری برای ایجاد درجات (Tone) متفاوت رنگ دارند. البته پایداری آن‌ها کمتر بوده و در طول زمان تغییرات بیشتری را متحمل می‌شوند.

انواع دیگر تقسیم‌بندی رنگ‌های مورد استفاده در اسکالپ به قرار زیر است:

• رنگ‌های ارگانیک و غیر ارگانیک: در واقع نام دیگری برای همان تقسیم‌بندی رنگ‌های پایه کربن (جوهر) و پایه اکسید، کرومیت و سولفات فلزات (رنگدانه) است.
• رنگ‌های دائمی و موقتی: این صفات به سایز ذرات (پارتیکل) رنگ‌ها، عمق کاشت رنگ در پوست و سطح تاثیر فعالیت ماکروفاژهای پوست روی آن‌ها بستگی دارد.
• رنگ‌های آبدوست و آبگریز: برای اسکالپ بیشتر از رنگ‌های آبدوست (Hydrophilic) استفاده می‌شود و از رنگ‌های آبگریز (Hydrophobic) بیشتر در میکاپ‌های ماندگار بهره می‌برند.

جهت مطالعه بیشتر در مورد رنگ‌های مورد استفاده در اسکالپ به مقاله مربوطه مراجعه نمایید.

 دستورات لازم قبل و بعد از انجام اسکالپ

اسکالپ سر فرآیندی است مهم و حساس که به‌طور مستقیم با پوست افراد در ارتباط است و برای رسیدن به یک نتیجه رضایت‌بخش از میکرو اسکالپ، حفظ ماندگاری و پیشگیری از هر گونه مشکل در آینده باید دستورات لازم را که پزشک بر روی آن‌ها تاکید می‌کند، دقیقا انجام دهیم تا دچار هیچ عارضه‌ای نشوید در ادامه به صورت خلاصه مواردی که باید قبل و بعد از اسکالپ سر رعایت شوند، اشاره شده است.

مراقبت‌های قبل از اسکالپ

یک هفته قبل از اسکالپ از مصرف مواد خوراکی که منجر به رقیق شدن خون می‌شوند پرهیز و مصرف ماینوکسیدیل متوقف گردد.

سه روز قبل از انجام اسکالپ از مصرف سیگار و مشروبات الکلی پرهیز شود همچنین استفاده از انواع کرم آبرسان روی پوست سر توصیه می‌گردد.

روز قبل از انجام اسکالپ نباید از داروها و یا نوشیدنی‌های انرژی‌زا یا کافئین داری که منجر به افزایش فشارخون می‌شوند استفاده نمود.

شستشوی کامل سر و بدن قبل از مراجعه جهت انجام اسکالپ سر الزامی است.

مراقبت‌های بعد از اسکالپ

تا ۷۲ ساعت پس از انجام اسکالپ نباید ناحیه سر شستشو داده شود و پس از آن جهت شستشوی سر تا یک هفته از شامپو بچه و آب ولرم استفاده شود.

تا پنج روز پس از اسکالپ از پمادی که معرفی می‌شود استفاده نمایید.

تا یک هفته از استخر، سونا و جکوزی استفاده ننمایید، ورزش سنگین انجام ندهید و از محیط‌های گرم که باعث تعریق می‌شود دوری نمایید.

تا دو هفته پس از اسکالپ سر با احتیاط بیشتری از شانه و سشوار استفاده نمایید.

تا سه هفته از رنگ کردن موها بپرهیزید.

برای آگاهی از جزئیات دستورات بالا و دلایل رعایت هر یک از این موارد همچنین آگاهی از علت و زمان نیاز به جلسه ترمیم اسکالپ به مقاله مراقبت‌های قبل و بعد انجام اسکالپ سر مراجعه نمایید.

عوارض اسکالپ میکروپیگمنتیشن

همانند دیگر عمل‌های زیبای ممکن است فردی که عمل اسکالپ سر انجام دهد دچار یکسری عوارض بشود که در صورت انتخاب پزشک ماهر و کلینیک معتبر دچار مشکل نخواهد شد. برخی از عوارض رایج اسکالپ عبارتند از:

• واکنش‌های آلرژیک به رنگ‌های حاوی نیکل
• ایجاد نمای غیرطبیعی به دلیل انجام تاتوی سر به جای انجام اسکالپ و یا در صورت عدم رعایت سایز مناسب نقاط
• تراکم مناسب نقاط و نیز فشار و عمق نامناسب در اثر بی‌تجربگی پزشک
• پخش شدن رنگ
• کم‌رنگ شدن یا تغییر رنگ نقاط

برای دریافت توضیحات بیشتر درباره عوارض میکرو اسکالپ و چگونگی جلوگیری و رفع آن‌ها به مقاله عوارض اسکالپ سر مراجعه نمایید.

هزینه اسکالپ سر چقدر است؟

هزینه میکرواسکالپ به عوامل متعددی وابسته است برخی از این عوامل به قرار زیر است:

مکان انجام اسکالپ تا حدودی تعیین کننده هزینه است مثلا هزینه اسکالپ سر در اصفهان ممکن است با هزینه انجام اسکالپ در تهران متفاوت باشد و حتی انجام اسکالپ در شهر اصفهان اما در کلینیک‌های مختلف ممکن است تفاوت داشته باشد. ولی عموما انجام اسکالپ در کلینیک پزشکی تخصصی تحت نظر پزشک به دلیل رعایت شرایط استریل و اعمال پروتکل‌های استاندارد پزشکی دارای هزینه بیشتری نسبت به انجام اسکالپ در آرایشگاه ها و یا توسط افراد غیرمتخصص می باشد. حتی مشاهده شده است که در بسیاری از آرایشگاه‌ها و یا کلینیک‌های غیرمعتبر روش‌های دیگر مانند تاتوی سر و یا تاتو سه بعدی که هزینه‌های کمتری دارند به دروغ تحت عنوان اسکالپ ارائه شده‌اند.

مساله دیگر کیفیت رنگ و تجهیزات مصرفی همچنین نوع دستگاه انجام اسکالپ می‌باشد که تاثیر بسیار زیادی بر افزایش یا کاهش قیمت اسکالپ دارد. بدیهی است استفاده از تجهیزات کیفیت پایین و توسط افراد غیرمتخصص ممکن است قیمت ابتدایی پایین‌تری داشته باشد اما عوارض ناشی از آن‌ها و تلاش در رفع این عوارض، هزینه‌های بسیار بالاتری را تحمیل خواهند نمود. (برای مطالعه بیشتر در زمینه عوامل تأثیرگذار در قیمت کلینیک‌های مختلف به مقاله عوامل موثر در تعیین قیمت اسکالپ مراجعه نمایید.)

سوالات متداول در زمینه اسکالپ میکروپیگمنتیشین

برخی از رایج‌ترین سوالات در زمینه اسکالپ به قرار زیر است:

آیا انجام اسکالپ دردناک است؟

به‌صورت کلی انجام اسکالپ پروسه دردناکی محسوب نمی‌شود اما با توجه به تحمل متفاوت درد در افراد مختلف ممکن است نیاز به استفاده از بی‌حسی موضعی در هنگام انجام اسکالپ وجود داشته باشد.

آیا انجام اسکالپ مادام‌العمر ‌است؟

اسکالپ با توجه به انواع رنگ در سه دسته دائمی، نیمه دائمی و موقتی طبقه‌بندی می‌شود که ممکن است این شائبه را ایجاد نماید که رنگ‌های دائمی تا پایان عمر ماندگار هستند اما حقیقت این است که با توجه به رنگ‌های مورد استفاده اسکالپ بعد از ۲ تا ۵ سال نیاز به ترمیم و بازآرایی دارد.

اگر موها بعد از انجام اسکالپ سفید شوند تکلیف چیست؟

باید گفت که با توجه به کمرنگ شدن تدریجی اسکالپ مشکلی در تغییرات رنگ موها به تدریج مرور زمان بروز نخواهد کرد کما این که طیف‌های مختلف رنگ در دسترس است پس اگر حتی تمام موها سفید شوند مشکلی در انجام اسکالپ وجود ندارد.

آیا اسکالپ منجربه سرطان می‌شود و یا برای سلامتی مضر است؟

هیچ شواهدی برای ارتباط اسکالپ و سرطان وجود ندارد. در صورت انجام اسکالپ توسط متخصص با تجربه حتی امکان نفوذ رنگ به سطوحی که باعث پخش رنگ در بدن یا تجمع در غدد لنفاوی شود نیز وجود ندارد. برخی از حالات مانند واکنش‌های آلرژیک و حساسیتی به برخی ترکیبات مانند نیکل نیز به راحتی و با تبحر و تجربه پزشک قابل پیشگیری و درمان هستند.

آیا در آرایشگاه‌ها و توسط فرد تاتوکار نیز می‌توان اسکالپ انجام داد؟

در صورتی که فرد تاتوکار دوره‌های تخصصی اسکالپ را گذرانده باشد و ترجیحا تحت نظارت یک پزشک، انجام اسکالپ توسط وی بلامانع است، اما با توجه به مواردی که در بالا ذکر شد بهتر است اسکالپ در یک کلینیک تخصصی با رعایت شرایط استریل و توسط یک پزشک متخصص که خود دوره‌های پزشکی تخصصی علمی و عملی اسکالپ را گذرانده باشد انجام پذیرد. برای مطالعه کامل سوالات رایج در زمینه اسکالپ به مقاله مربوطه مراجعه نمایید.