اصطلاحات رایج در کاشت مو
اگر دچار کم پشتی یا طاسی مو هستید و دوره‌های درمانی دارویی روی موهای شما تاثیر نگذاشته است، راهکار نهایی کاشت مو می‌باشد. افرادی که قصد کاشت مو را دارند و به دنبال تحقیق و بررسی در مورد فرآیند عمل کاشت مو هستند یا در حین جلسات مشاوره برخی اصطلاحات را در این زمینه از پزشک کاشت مو می‌شنوند که برای آن‌ها نامفهموم می‌باشد. در ادامه دکتر پارسا نوایی تمام اصطلاحات پزشکی رایج که در کاشت مو استفاده می‌شوند، مانند: گرافت مو، بانک مو، روش‌های کاشت مو، فولیکولیت، برداشت مو و غیره را معرفی کرده است.
انواع اصطلاحات کاشت مو
در این بخش معنا و مفهوم عبارات و اصطلاحات رایجی که در کاشت مو به کار برده می‌شود، شرح داده شده‌اند.
بانک مو: به ناحیه اهدا کننده موها برای کاشت مو، بانک مو گفته می‌شود که عموما ناحیه پس سر تا بالای دو گوش را شامل می‌شود.
خط مو: به جلوترین یا قدامی ترین ناحیه رستنگاه موها گفته می‌شود که حین کاشت مو اهمیت به سزایی در طبیعی و زیبا بودن نتیجه دارد.
کاشت مو: به معنای جای دادن گرافت‌های برداشت شده در پوست سر می‌باشد اما به‌صورت عام به کل پروسه پیوند موی طبیعی نیز اشاره دارد.
برداشت مو: به مرحله برداشت گرافت‌ها از بانک مو اشاره می‌شود که به دو طریقه کلی برداشت تار به تار یا برداشت نواری و یا ترکیب این دو همزمان انجام می‌پذیرد.
جداسازی: در برداشت موها به روش نواری مرحله دیگری جهت جدا کردن پیازهای مو از نوار برداشت شده تحت عنوان مرحله جداسازی وجود دارد که در واقع در این مرحله گرافت‌ها برای کاشت در ناحیه ابرو یا سر آماده‌سازی می‌شوند.
اسلیت زدن: به ایجاد برش‌های ظریف در ناحیه گیرنده که بعدا گرافت‌ها در آن قرار می‌گیرند، اسلیت زدن گفته می‌شود که به دلیل جهت‌دهی موها در این مرحله باید توسط پزشک حاذق و با تجربه انجام شود.
گرافت: به واحدهای فولیکولار که از ناحیه دهنده یا بانک مو برداشت شده و در ناحیه گیرنده کاشته می‌شوند گفته می‌شود که شامل یک یا چند پیاز مو، غده سباسه، یک شبکه عروقی – عصبی و مقداری بافت پیوندی هستند.
پیوند مو: همان کاشت مو بوده و ناشی از ترجمه مستقیم از زبان انگلیسی hair transplantation به معنای پیوند زدن مو می‌باشد. در عوام کاشت مو جا افتاده‌تر از پیوند مو است.
استریلیزاسیون: به اموری گفته می‌شود که به هدف عاری از هرگونه میکروب و آلودگی کردن وسایل و محیط انجام می‌گیرد.
عمل جراحی استریل: به عمل جراحی گفته می‌شود که هم وسایل و هم محیط اتاق عمل باید استریل بوده و نیاز به یک بخش جداسازی بین اتاق عمل و محیط خارج دارد.
عمل جراحی تمیز: به آن دسته از عمل‌های جراحی گفته می‌شود که فقط وسایل و منطقه انجام عمل روی بدن باید استریل باشند و نیاز به استریل بودن کل محیط نیست.
تکنیک اف یو تی: به برداشت گرافت‌ها به‌صورت نواری از بانک مو گفته می‌شود که در روش کاشت مو FUT در ریزش موهای گسترده و کاشت ابرو کاربرد بیشتری دارند.
تکنیک اف ای تی: به برداشت گرافت‌ها به‌صورت تک به تک توسط پانچ کردن ناحیه بانک مو اشاره دارد که مناسب ریزش موهای محدودتر می‌باشد. در مقاله‌ای به طور کامل در باره کاشت مو به روش FIT، توضیح داده‌ایم.
تکنیک ترکیبی: به استفاده همزمان از روش نواری و روش تار به تار اشاره دارد که در ریبزش موهای بسیار گسترده و وسیع و برای ایجاد بیشترین تراکم کاربرد دارد.
تکنیک :SUT در واقع تکنیک خاصی به این نام وجود نداشته و به نظر می‌رسد نام جعلی برای همان تکنیک تار به تار می‌باشد که با هدف جذب مشتری با این نام خوانده می‌شود. در اصل روشی به این نام مورد تایید انجمن بین‌المللی کاشت مو نیست و ما در مطلبی جداگانه درباره کاشت مو به روش SUT و هدف اصلی کلینیک‌های کاشت مو که از این روش دروغین استفاده می‌کنند، به طور مفصل توضیح داده‌ایم.
پانچ: به وسیله‌ای گفته می‌شود که در روش تار به تار برای برداشت گرافت‌ها از بانک موها استفاده می‌شود و به دو نوع دستی (نیروی محرکه به‌وسیله حرکت دست) و نوع دستگاهی (نیروی محرکه با حرکت موتور الکتریک) تقسیم‌بندی می‌شود.
جهت مو: به زاویه خروج موها از پوست اشاره دارد که مخصوصا در کاشت ابرو اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. جهت‌دهی نامناسب موها ممکن است منجر به نتایج غیرطبیعی شود لذا این مرحله باید حتما توسط پزشک متخصص کاشت مو انجام گیرد.
اسکار: به هر گونه جای زخم در اثر بریدگی، شکستگی یا سوختگی که حالت غیر از پوست طبیعی را ایجاد نموده اشاره می‌کند. بعضا برای اشاره به اثر باقی‌مانده از جراحی کاشت مو در ناحیه برداشت هم کاربرد دارد.
مرحله ریزش (اولیه): به فاز بعد از انجام کاشت مو یا ابرو که در حدود ماه اول کاشت اتفاق افتاده و در آن ساقه موهای کاشت شده ریزش پیدا می‌کنند، گفته می‌شود.
مرحله خواب: به فاز بعد از ریزش اولیه موهای کاشت شده اشاره دارد که در این مرحله هیچ ساقه مویی وجود نداشته و فقط پیازهای مو در زیر پوست مشغول یکی شدن با بافت اطراف و آماده شدن برای تولید دوباره ساقه موها می‌باشند و ممکن است بین ۳ تا ۵ ماه زمان ببرد.
چرخه رشد مو: این چرخه که برای همه پیازهای زنده موها اتفاق می‌افتد شامل سه مرحله آناژن، کاتاژن و تلوژن می‌باشد که به ترتیب فاز رشد، فاز توقف رشد و فاز ریزش موها هستند، این فازها به ترتیب پشت سر هم تکرار می‌شوند و به دلیل وجود چنین چرخه‌ای است که ریزش روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو طبیعی می‌باشد.
ریزش مو: در مفهوم کلی در زبان فارسی به جای دو واژه hair fall به معنای افتادن مو و hair loss به معنای از دست دادن مو اشاره دارد. در حالت اول مو در فاز کاتاژن چرخه مو ریزش پیدا کرده و مجددا بعد از مدتی استراحت در فاز تلوژن وارد فاز رشد مجدد یا آناژن می‌شود اما در حالت دوم در واقع ریزش مو به از دست دادن دائمی موها اشاره دارد که با نازک شدن و سپس کرکی شدن موها و نهایتا فیبروز ریشه و عدم رویش مجدد موها همراه است.
مرحله کاشت موی تکمیلی: در برخی از موارد کاشت مو در وسعت طاسی گسترده اگر برای پوشش کل وسعت ریزش در یک مرحله بیش از اندازه از بانک مو برداشت شود ممکن است اثرات تخریبی در ناحیه بانک مو باقی بماند لذا ممکن است کاشت مو نیاز به دو جلسه با فاصله حدود یک سال داشته باشد که به جلسه دوم، مرحله تکمیلی گفته می‌شود.
مرحله کاشت موی ترمیمی: در برخی موارد کاشت مو ممکن است بعد از گذشت یک سال نتیجه از نظر تراکم مورد رضایت بیمار و پزشک نباشد که در صورت امکان برداشت مجدد از بانک مو یا با استفاده از موهای بدن می‌توان برای داشتن یک نتیجه پُر پشت‌تر مجدد دست به کاشت مو زد که به آن جلسه ترمیم گفته می‌شود که ممکن است برای کل ناحیه کاشت شده یا یک ناحیه کوچک که مثلا در اثر عارضه نکروز خالی مانده است انجام پذیرد.
ترمیم ابرو: بعد از گذشت یک سال از کاشت ابروی طبیعی نتیجه نهایی کاشت ابرو مشخص می‌شود که ممکن است مخصوصا در ابروهایی که قبلا تاتو یا هاشور یا میکروبلیدینگ شده‌اند درجاتی از کم‌پشتی رویت شود که مجددا باید در آن نواحی کاشت ابرو صورت پذیرد، به این جلسه کاشت ابرو جلسه ترمیم می‌گویند.
اپیدرم: سطحی‌ترین لایه پوست که عموما از سلول‌های مرده تشکیل شده است.
درم: لایه میانی پوست زیر اپیدرم و بالای هایپودرم که قسمت زایای پوست را شامل می‌شود، اکثر طول پیاز مو در این ناحیه از پوست قرار می‌گیرد.
هایپو درم: عمقی‌ترین لایه پوست که از بافت چربی تشکیل شده و عروق و اعصاب عموما از این ناحیه عبور می‌کنند.
فولیکول مو: همان پیاز مو می‌باشد و ناحیه‌ای هست که ساقه مو از آنجا رشد و نمو می‌یابد.
فولیکولیت: به التهاب پیاز مو اکثرا بدلیل عفونت باکتریال گفته می‌شود که حالت جوش‌های زیرپوستی ایجاد می‌کنند. جوش بعد از کاشت مو عارضه‌ای است که ممکن است برخی افراد دچار آن شوند اما به راحتی و با رعایت یکسری نکات، برطرف می‌شود.
نکروز: به اعتقاد بسیاری از متخصصان بدترین عارضه کاشت مو بوده که در آن یک قسمت سکه‌ای از ناحیه کاشت مو از بین رفته و موهای کاشت شده رشد نخواهند کرد، دلیل مشخصی نداشته ولی برخی مطالعات آن را با مصرف سیگار و قلیان حساسیت به اپی نفرین موجود در داروی بی‌حسی یا تراکم بالای کاشت مو مرتبط می‌دانند، راه درمان آن جلسه ترمیم کاشت مو برای ناحیه مربوطه بعد از مناسب شدن شرایط برای کاشت مجدد می‌باشد.
ریزش موی آندروژنتیک: به نوعی از ریزش مو اشاره دارد که در ترکیب دو عامل هورمون مردانه (آندرو) و ژن فرد (ژنتیک) مرتبط است، باید گفت که عامل ژنتیک الزاما ارثی نبوده و در اندکی از موارد به‌صورت جهش ژنتیک مشاهده شده می‌شود. این ریزش مو غیرقابل برگشت بوده و صرفا با داروهای هورمونی قابل پیشگیری است. در مردان، الگوی ریزش آندروژنتیک به‌صورت شروع ریزش از دو طرف شقیقه‌ها و ناحیه فرق سر بوده که به‌مرور گسترش یافته و در افراد مختلف درجات مختلفی از پیشروی ریزش را ایجاد می‌کند.
ماینوکسیدیل: یک دارو به‌صورت محلول بوده که تاثیر به سزایی در جلوگیری از پیشروی ریزش موها دارد.
فیناستراید: یک دارو به‌صورت قرص است که با مهار تبدیل تستوسترون به یکی از مشتقاتش در بدن در جلوگیری از پیشروی ریزش موها موثر است.
تراکم مو: به تعداد موها در واحد سطح اشاره دارد اما جلوه آن تنها تحت تاثیر تعداد موها نبوده و جنس، رنگ و ضخامت موها نیز تاثیر زیادی بر پرپشت بنظر رسیدن موها دارد.
اسکالپ: در معنای اصلی یعنی پوست سر اما امروزه به‌عنوان خلاصه‌شده اسکالپ میکروپیگمنتیشن (SMP) یا تاتو پوست سر روشی است برای پرپشت‌تر به نظر رسیدن موهاکاربرد یافته است. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به مقاله “اسکالپ سر” مراجعه نمایید.